DERS ADI

Sanat Felsefesi                                                                                                                               Ana Sayfa

For English Click Here

KODU

FEL  352 / Türü: Seçmeli / Dönemi: Bahar (II. Dönem) / Ulusal Kredi: 2  AKTS: 3

Dersi Veren

Prof. Dr. Metin BAL, Felsefe Bölümü öğretim üyesi

ADRES

Felsefe Bölümü, Dokuz Eylül Üniversitesi,

Edebiyat Fakültesi, Öğretim Üyeleri Binası,  Tınaztepe Yerleşkesi,

PK: 35260, Buca - İzmir, Türkiye. Tel: ++ 90 (232) 412 79 03  - dahili tel: 19411, Fax: ++ 90 (232) 453 90 93

E-Posta: balmetin@gmail.com ,Web: www.metinbal.net

DERSİN AMACI

Bu derste estetik ve sanat felsefesi alanının temel yapıtlarından hareketle şu konular irdelenecektir: Sanat felsefesinin estetikten ayrılması, sanat hakkındaki düşüncenin öğeleri,  sanat yapıtının deneyimlenmesinde rol alan zihinsel yetiler ve özellikleri, sanatın zanaat ile ve diğer çalışma alanlarıyla ilişkisi. Sanatın amacı, statüsü, doğası ve değeri.

KAZANILAN BILGI

Sanatın duyusal ve düşünsel deneyime katkılarını ve sanatla ilgili temel felsefi sorunların farkında olmak, Sanat akımlarını ve sanat teorilerini inceleyebilecek düşünsel araçları tanımak.

ÖLÇME VE DEG.

Ders yazılı olarak yapılacak bir ara sınav ve bir final sınavı ile değerlendirilecektir.

DERS PLAN VE IÇERIGI

HAFTA

Numara Sırasıyla Konu ve Literatür                                                                                                                  

Dersin Temel Kitabı

2-) "Yargı ve Estetik: Platon'dan Kant'a Estetik ve Yargı", Metin Bal. İçinde: Yargıya Felsefeyle Bakmak, Yayına hazırlayanlar: Kurtul Gülenç & Özlem Duva, 2016, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.ss. 167-212. "YARGI VE ESTETİK" yazısının içeriği: I. Estetik Deneyim ve Beğeni Yargısı ile İlgili Felsefi Bir Soruşturmaya Hazırlık, II. Sanatın Ruhun Derinliklerini Düzenleyen Rolünün Platon Tarafından Keşfi, III. Estetik Deneyimi ve Beğeni Yargısını Ortaya Çıkaran Kaynaklar, IV.  Edmund Burke ve "Beğeni Yargısı" Araştırmasının Felsefi Başlangıcı, V.Kant'a Göre Estetik ve Beğeni Yargısı.

1

1.1.Sanat Felsefesine Giriş,

Şeylerin“seyirlik” olarak değer kazanma süreci, "sanat yapıtı"nın oluşumu.

1.3. Estetik ve Sanat Felsefesinin Kısa Tarihçesi

3

2. Platon'un sanat görüşü:

Platon’da imge ve gerçeklik arasındaki fark ışığında sanatın doğası.

2.1.Platon: Şölen, (2007) çev. Eyüp Çoraklı, İstanbul: Kabalcı Yayınevi.  8. Sözlükçe

3.1.Aristoteles’in sanatları kuramsal olarak sınıflandırması: Komedia ve Tragedia: "Averroes'in [Ibn Rüşd'ün] Arayışı", Borges, Jorge Luis

3.2.Aristoteles’in sanatları kuramsal olarak sınıflandırması. Aristoteles: Poietika.

3.3.Euripides: Bakkhalar tragedyası.

4.1.Estetik Deneyim ve Beğeni Yargısının Yaşamsal Önemi Bağlamında Edmund Burke'ün Yüce ve Güzel Kavramlarımızın Kaynağı Hakkında Felsefi Bir Soruşturma Yapıtı, Metin Bal.

5.1.Sanat Felsefesi'nde Kopernik Devrimi'nin Anlamı Nedir? = ss.24-25.Arı Usun Eleştirisi, Kant, çev. Aziz Yardımlı, İdea Yayınevi, İstanbul, 1993.

8

7.1."Sanat Felsefesi" ya da "Güzel Sanatlar Felsefesi" Nedir? = s.1. Hegel, F. Georg Wilhelm (1994) Estetetik, Güzel Sanatlar Üzerine Dersler, çev. Taylan Altuğ-Hakkı Hünler, Cilt I, İstanbul: Payel Yayınevi.

9.1. Schelling’in Sanat Felsefesi

14.

12. Heidegger’in "estetik"i reddi:

12.1.Varlık ve insan kavramlarının kökeni olarak sanat: Heidegger   Heidegger üstündeki Van Gogh, Cezanne, Klee ve Rilke etkisi.  

12.2. "Raşomon", ss. 11-18., 12.2.a. "Cehennem Tablosu", ss. 43-83., 12.2.b. "Mendil", 28-38.  Akutagava, Ryunosuke (2010) Raşomon ve Diğer Öyküler, çev. ve der. Oğuz Baykara, İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.

13.1. Bertolt Brecht'in Epik Tiyatro Anlayışı: Cesaret Ana ve Çocukları

19

13.4. Sartre, Jean Paul (2000) Estetik Üstüne Denemeler, çev. Mehmet Yılmaz, Ankara: Doruk Yayımcılık.

15. İslam Estetiğine Giriş, Oliver Leaman, çev. Nuh Yılmaz, İstanbul: Küre Yayınları, 2010.

YARARLANILACAK KAYNAKLAR

1

Shiner, Larry (2004) Sanatın İcadı, Bir Kültür Tarihi, (The Invention of Art: A Cultural History) Çev. İsmail Türkmen, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.

2

Diderot (2007) Aktörlük Üzerine Aykırı Düşünceler, çev. Sabri Esat Siyavuşgil, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

3

Aristoteles (2005) Poietika (Şiir Sanatı Üzerine) Yunanca/Türkçe, çev. Nazile Kalaycı, Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.

4

Borges, Jorge Luis (2010) Alef, El Aleph,  Çev. Tomris Uyar, Fatih Özgüven, Fatma Akerson, Peral Bayaz Charum. İstanbul: İletişim Yayınları. "Averroes'in [Ibn Rüşd'ün ]Arayışı", ss. 85-94. ("Averroe's Search", ss.147-153, Borges, Jorge Luis (1964) Labyrinths Selected Stories & Other Writings, Edited by Donald A. Yates & James E. Irby Preface by André Maurois, New York: New Directions Publishing Corporation.)

5

Aiskhülos (2010) Oresteia: Agamemnon, Adak Sunucular, Eumenidler, Çev. Yılmaz Onay, İstanbul: Mitos Boyut Tiyatro Yayınları.

6

Tarkovski, Andrey: Andrei Rublev'e Göre Tutku.

7

Tarkovski, Andrey (2008) Mühürlenmiş Zaman, Die versiegelte Zeit, Çev. Füsun Ant, İstanbul: Agora Kitaplığı.

8

Schiller, İnsanlığın Estetik Eğitimi Üzerine Mektuplar.   (Schiller’in estetik ve sanat felsefesi anlayışı; Haydutlar)

9

Deleuze, Gilles (1995) Kant'ın Eleştirel Felsefesi, çev. Taylan Altuğ, İstanbul: Payel Yayınevi.

10

Hegel, F. Georg Wilhelm (1994) Estetetik, Güzel Sanatlar Üzerine Dersler, çev. Taylan Altuğ-Hakkı Hünler, Cilt I, İstanbul: Payel Yayınevi.

11

Hegel G. W. F. (1975) Aesthetics, Lectures on Fine Art , tr. by T.M.Knox, Vol.I, Oxford: The Clarendon Press.

12

Altuğ, Taylan (2007) Kant Estetiği, İstanbul: Payel Yayınevi.

13

Berlin, Isaiah (2004)   Romantikliğin Kökleri, Güzel Sanatlar Üzerine, hazırlayan: Henry Hardy, çev. Mete Tunçay, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.

14

Cheney, Sheldon (1958)Expressionism in Art, Revised Edition with 210 illustrations, New York: Liveright Publishing Corporation.

15

Crowther, Paul (1996) Critical Aesthetics and Postmodernism, Oxford: Clarendon Press.

16

Shakespeare, William. (1992). Othello,Venedikli Bir Mağripli’nin Faciası, çev. Orhan Burian, İstanbul: MEB Yayınları.

17

Faden, Gerhard (1986) Der Schein der Kunst, Zu Heideggers Kritik der Ästhetik, Würzburg: Verlag Dr. Johannes Königshausen und Dr. Thomas Neumann.

18

Novalis ve Hölderlin için Bkz: "Hölderlin ve Novalis", Charles Larmore. Çev. Metin Bal, Bibliotech Dergisi, Felsefe, Sosyal Bilimler Dergisi. Sayı: 6. Eylül, Ekim, Kasım 2008. Ankara.  ss.75-86.

19

Schopenhauer, Arthur (2010) Güzelin Metafiziği, Sanatta ve Edebiyatta Güzelin Sırları, çev. Ahmet Aydoğan, İstanbul: Say Yayınları.

20

Kierkegaard, Soren (2009) Etik - Estetik Dengesi, Çev. İbrahim Kapaklıkaya, İstanbul: Ağaç Kitabevi Yayınları.

21

Osborne, Harold (1970) Aesthetics and Art Theory, An Historical Introduction, E.P. Dutton, New York.

22

Oskay, Ünsal (1985) Estetik ve Politika, Ernst Bloch, Georg Lukasc, Bertolt Brecht, Walter Benjamin, Theodor Adorno, Fredric Jameson, der. Ünsal Oskay, İstanbul: Eleştiri Yayınları.

23

Soykan, Ömer Naci (2000) Müziksel Dünya Ütopyasında Adorno İle Bir Yolculuk, İstanbul: Bulut Yatınları.

24

Lukacs, Georg (1979) Goethe and His Age, tr by Robert Anchor, London:  Merlin Press.  

25

Brecht, Bertolt (1997) Adam Adamdır (1938). Çev. Yılmaz Onay. Bütün Oyunları, Cilt 2, İstanbul: Mitos-Boyut Yayınları.

26

Brecht, Bertolt. (2005). Tiyatro İçin Küçük Organon, çev. Ahmet Cemal, İstanbul: Mitos-Boyut Yayınları. ("Küçük Organon'a Ekler").

27

Benjamin, Walter (1992) Pasajlar, Çev. Ahmet Cemal, İstanbul: YKY.

28

Benjamin, Walter (2007) Estetize Edilmiş Yaşam, Sanat'tan Savaş ve Siyasete Alman Faşizminin Kuramları,Derleyen ve Sunan: Ünsal Oskay, İstanbul: Derin Yayınları.

29

Benjamin, Walter (2010) Sanatta ve Edebiyatta Eleştiri, Alman Romantizminde Sanat Eleştirisi Kavramı, Der Begriff der Kunstkritik in der deutschen Romantik, çev. Elçin Gen - Mustafa Tüzel, İstanbul: İletişim Yayınları.

30

Bürger, Peter (2000) Ursprung des Postmodernen Denkens, Göttingen: Hubert&Co.

Ana Sayfa  31

Lyotard, Jean-Francois, "Postmoderni Tanımlamak", çev. Metin Bal.

32

Şentürer, Ayşe, U., Ş., Sönmez, Funda Uz, (editörler) (2004)  Etik-estetik, İstanbul: Yapı Yayın.

33

Redeker, Horst (1986) Edebiyat Estetiği, Çev. Aziz Çalışlar, Ankara: Kuzey Yayınları.

34

Robinson, Gillian & Rundell, John (1999) Tahayyül Gücünü Yeniden Düşünmek, Kültür ve Yaratıcılık [Rethinking Imagination Culture and Creativity], Çev. Ertuğrul Başer, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.

35

Brecht, Bertolt (1990) Sanat Üzerine Yazılar, Çev. Kamuran Şipal, İstanbul: Can Yayınevi.

İçindekiler: Tiyatro İçin Küçük Organon, ss.7-45, Küçük Organon’a Ekler, ss.48-53,  Tiyatroda Diyalektik (1953), ss. 55-76, Biçimcilik Tartışmasıyla İlgili Pratik Bilgiler, ss. 77-81, Georg Lukacs’ın Denemeleri, ss.82-84, Gerçekçilik Kuramının Biçimci Niteliği Üstüne, ss.84-94, Biçimcilik Üstüne Görüşler, ss. 95-101, Edebiyatta Gerçekçilik Tartışmasının Sonuçları, s.102, Gerçekçi Yazış Biçimi Üstüne Notlar, ss.103-126, Berlin Ensemble’sinin Özellikleri, ss.127-128. Oyunculuk Mesleği Üzerine, ss.128-129, Oyuncular İçin Temel Kurallar, 129-131, Bir Oyuncunun Kapılmaması Gereken Eğilimler, ss.131-132, Güç Şeyle Başa Çıkılmak İsteniyorsa Onu Kolay Duruma Getirmek Gerekir, s.132, Sahne Coşkusunun Denetim Altına Alınması ve Sahne Dilinin Arındırılması, ss.132-133,  Sesin Devralınması, ss.133-135, Ayrıntı ve Hızlı Tempo, En az Etkinin Aranması, Temel Sahne Düzeni, Çelişkili Davranışları Sergilemede Karşılaşılan Güçlükler, Küçük Rolleri Oynamadaki Güçlük, Provaların Erken Dönemi, Jestler, s.138-139, Gestus Üzerine, ss.139-140, Yönetmenin Çalışmasına İlişkin, Deneyimler, Her Yerde Aynı Derecede Parlak Işık, Neden Hafif Uçuşan Yarım Tül Perde, Görev Bölümü, Brecht’in Yönetmenliği, Düşünceleri Canlandıran Bir Kişi Olarak Oyuncu, ss.148-149, Kurt Palm, Mavi Atlar, s.152, Yeni Bir Eleştiriden Eklenenler, 153-154, Estetiği Ortadan Kaldırmamız Gerekmez mi?, ss.155-158, Sanata Bakış ve Bakma Sanatı, ss.158-164, Çinlilerin Resim Sanatı Üstüne, ss.165-166, Diderot Derneği, ss.167-170, Yeni Akımların Nedeni, ss.171-174, Biçimcilik Nedir?, ss.174-179, Shakespeare Üstüne Notlar, ss.180-184, Tiyatronun Yazınsallaştırılması, ss.185-191, Epik Tiyatro ve Diyalektik Tiyatro, ss.192-195, Tiyatro Bir Duygu Okulu Diye Nitelenebilir mi?, s.195,  Tiyatroda Diyalektik Üstüne Notlar, ss.196-199,  Yabancılaştırma Efekti, ss.200-211, Novum Organum’dan Küçük Organon’a (Yabancılaştırma Üstüne Düşünceler), ss.212-240.

36

Eagleton, Terry. Estetiğin İdeolojisi, çev. Bülent Gözkan, Hakkı Hünler, Türker Armaner, Nur Ateş, Ayfer Dost, Engin Kılıç, Ela Akman, Neşe Nur Domaniç, Ayhan Çitil, Banu Kıroğlu, İstanbul: Doruk Yayımcılık.

1.Yüreğin Yasası: Shaftesbury, Hume, Burke / 2.Kant'ta İmgesel Olan /3. Schiller ve Hegemonya

4. İnsan Yapıtı Olarak Dünya: Fichte, Schelling, Hegel / 5. Arzunun Ölümü: Schopenhauer

6. Mutlak İroniler: Soren Kierkegaard /7. Marksist "Yüce" /8. Hakiki Yanılsamalar: Friedrich Nietzsche

9. Baba'nın Adı: Sigmund Freud / 10. Varlık'ın Politikası: Martin Heidegger

11.Marksist Haham: Walter Benjamin / 12. Auschwitz Sonrası  Sanat: Theodor Adorno /13.  Polis'ten Postmodernizme

37

Wilde, Oscar (2010) Sanatçı: Eleştirmen, Yalancı, Katil, Estetik ve Etik Üzerine, Çev. Esin Soğancılar - Kaya Genç, Fatih Özgüven - Türker Armaner, İstanbul: İletişim Yayınları.

38

Trajedi. Navisalvia, Sina Kabaağaç'ı Anma Toplantısı 2004, (2004) Arkeoloji ve Sanat Yayınları. Bilim Editörü: Faruk Akyol,

39

Ridley, Aaron (2007) Müzik Felsefesi, Tema ve Varyasyonlar, çev. Bilge Aydın, Ankara: Dost Kitabevi.

40

Bolla, Peter de, (2006) Sanat ve Estetik, Çev. Kubilay Koş, İstanbul:Ayrıntı Yayınları.

41

Badiou, Alain (2009) Başka Bir Estetik, Sanatlar İçin Küçük Bir Kılavuz, çev. Aziz Ufuk Kılıç, İstanbul: Metis Yayınları.

42

Lunaçarski, Anatoli Vasilyeviç (1982) Sanat ve Edebiyat Üzerine İnceleme, Çev. Kevser Kavala, İstanbul: Adam Yayıncılık.

43

Jimenez, Marc (2008) Estetik Nedir? çev. Aytekin Karaçoban, İstanbul: Doruk Yayımcılık.

44

Zedung, Mao (1999) Kültür, Sanat ve Edebiyat Üzerine, Çev. Celal Üster, İstanbul: Berfin Yayınları.

SINAVLAR

Bir ara sınav ve bir final sınavı. Sınavlar yazılı olarak yapılacaktır                                                                      Ana Sayfa

For English Click Here