DERS ADI

Dil Felsefesi / Felsefe Bölümü

KODU

FEL 326 / Zorunlu / 6. Dönem

KREDISI

Ulusal Kredi: 2       AKTS: 3

ÖGRETIM ÜYESİ

Doç. Dr. Metin BAL   / Haftalık Ders Programı için tıklayınız lütfen.

Felsefe Bölümü, Dokuz Eylül Üniversitesi,

Edebiyat Fakültesi, Öğretim Üyeleri Binası,  Tınaztepe Yerleşkesi,

PK: 35260, İzmir Türkiye, Tel: ++ 90 (232) 412 79 03  - , Fax: ++ 90 (232) 453 90 93

E-Posta: balmetin@gmail.com , Web: www.metinbal.net

DERSIN AMACI

Dil konusundaki felsefi sorgulamanın başlangıcını, ‘dil felsefesi’nin ortaya çıkışını ve gelişimini günümüze dek izlemek.

DERS PLANI VE IÇERIGI

HAFTA

Numara Sırası İle Ders Konuları ve Malzemeleri                                                                                                                         

1

1. "Konuşma ve Düşünce" ss. 23-45, Bu metin için bkz. Thomson, George (1997) Eski Yunan Toplumu Üstüne İncelemeler, İlk Filozoflar, Çev. Mehmet H. Doğan, İstanbul: Payel Yayınevi.

1.0. Altınörs, Atakan (2012) 50 Soruda Dil Felsefesi, İstanbul: Bilim ve Gelecek Kitaplığı.

"Dilin Kökeni Sorunu", "Anlam Sorunu", "Antikçağ Felsefesinde Dil", "Ortaçağ Felsefesinde Dil", "Yeniçağ Felsefesinde Dil", "Yakınçağ Felsefesinde Dil", "Ülkemizde [Küçük Ön Asya'da ya da Anadolu'da] Dil Felsefesi"

1.1. Dessalles, Jean-Louis & Picq, Pascal & Victorri Bernard (2014) Dilin Kökenleri, Çev. Dr. Atakan Altınörs, İstanbul: Bilge Kültür Sanat.

1.2. Dilin Kökeni / Ernest Renan: Dilin Kökeni Üzerine, Çev. Dr. Atakan Altınörs, İstanbul: Bilge Kültür Sanat Yayıncılık, 2011.

2

2. Platon, Kratylos 

2.1. "Platon'un Biçimler Öğretisi", ss. 43-83, Bu metin için bkz. Copleston, Frederick (1998) Felsefe Tarihi, Cilt 1, Yunan ve Roma Felsefesi 1b Platon, Çev. Aziz Yardımlı, İdea Yayınevi: İstanbul.

3.Aristoteles (1996) Peri Hermeneias, Yorum Üzerine, çev. Saffet Babür, Ankara: İmge Kitabevi.

3

3.1. Aristoteles'e Göre Retorik 

4

4. Ortaçağ Felsefesinde "dil",

4.1. "Adcılık, Gerçekçilik,  Kavramcılık", Maurice De Wulf, (Nominalism, Realism, Conceptualism): nuda intellecta ve subsistentia. çev. Metin Bal, Bibliotech, Felsefe, Sosyal Bilimler Dergisi, Konu: Müzik, Sayı: 14 Yıl: 7, Mayıs/Haziran  2011, Ankara. ss. 10-16.

4.2. “Nominalist Devrim ve Modernitenin Kökeni”, Çev. Metin Bal ve Fatma Erkek. Bu yazı için bkz. Bkz. Bibliotech, Felsefe, Sosyal Bilimler Dergisi, 2012, 15 Şubat-15 Nisan, Sayı: 16, Yıl: 5, ss. 74-87.

4.3. "Nominalizm", Teo Grünberg, ss. 47-67, Dergi Adı: Araştırma, Basımevi: DTCF, Sayı: VI, Yıl: 1968.

4.4. "Genel Çizgileriyle Ortaçağ Felsefesi Ya da Ortaçağ Felsefesinde Birkaç Tema", ss.11-30.

4.5. "Abelardus'a Göre Tümeller Sorunu - Logica Ingredientibus'un Birinci Bölümü",ss.113-123.

4.6. "Dil - Mantık Filozofu Olarak Abelardus ve Ockham", ss. 125-137. Bu üç yazı için bkz. Çotuksöken, Betül (1993) Ortaçağ Yazıları, İstanbul: Kabalcı Yayınevi.

5

5. Yeniçağın dil görüşü: John Locke

6

6. Wilhelm von Humboldt'un "dil felsefesi" 

7

7."Felsefede Tin ve Yazı Arasındaki Ayrım Üzerine", Fichte, Çev. Metin Bal. Alman İdealizmi I: Fichte kitabı içinde, haz. E.A.Kılıçaslan-G.Ateşoğlu, Ankara: Doğu Batı Yayınları, 2006,  ss. 161- 188.

8. Hermeneutik ve Dil: Dilthey.  Dilthey, Wilhelm (1999) Hermeneutik ve Tin Bilimleri, çev. Doğan Özlem, Paradigma Yayıncılık.

8.1. "Hermenötik, Oryantalizm, Türkoloji", Halil İnalcık, Doğu Batı Düşünce Dergisi, Sayı: 20, Yıl: 2002, ss.13-39.

8, 9, 10

9. Saussure ve Yapısalcı Dil Görüşü: Genel Dilbilim Dersleri  (Berke Vardar'ın çeviri yanlışları ders esnasında düzeltilecektir)

11

10. "Bergson ve Dil Anlayışı Üzerine", ss. 19-37, Atakan Altınörs. (Bkz Bergson, Henri (2011) Metafiziğe Giriş, derleyen ve çeviren Atakan Altınörs, İstanbul: Paradigma Yayınları. )

12

11. "Dilin Özü: Varlığın Dili: Martin Heidegger", ss. 87-145. İçinde: Altuğ, Taylan (2001) Dile Gelen Felsefe, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.

13

12. Wittgenstein, Tractatus

14

12.1. Wittgenstein, Felsefi Soruşturmalar ve dil-oyunları. 

Ek ders

14. Sartre: "Dil eksiltilidir (elliptical)", "dil bunalımı şiirsel bir bunalımdır".

Ek ders

15. Bilimin Retoriği. Gross, Alan G. (1990) The Rhetoric of Science, London: Harvard University Press.

Ek ders

16. Derrida, Gramatoloji ve différance

Ek ders

16.1. Foucault, Kelimeler ve Şeyler

Ek ders

16.2. Searle, John R. (2011) Söylemek ve Anlatmaya Çalışmak, Çev. R. Levent Aysever, BilgeSU: Ankara.

Ek ders

DERSIN VERILMESINDE YARARLANILACAK KAYNAKLAR

1

Aristotle (1994) The Art of Rhetoric, with an english trans. by John Henry Freese, Cambridge: Harvard Uni. Press

2

"Aristoteles'e Göre Retorik", Metin Bal. Özne Kitap : 11. & 12. Kitap, Güz 2009 & Bahar 2010, özel sayı konusu: Aristoteles ve Felsefesi. Ayyıldız Basım Yayın, Ankara. ss.183-192.

Açık, Tansu (1989) Retorik Kuramının Doğuşu, Yüksek Lisans Tezi, Danışman: Doç.Dr. Candan Şentuna, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskiçağ Dilleri ve Kültürleri  Bölümü (Yunan Dili ve Edebiyatı)

3

Adler, J, George (1866) Wilhelm Von Humboldt's Linguistical Studies, New York: Press of Wynkoop & Hallenbeck.

4

De Wulf, Maurice, "Adcılık, Gerçekçilik,  Kavramcılık", Çev. Metin Bal. Bu sözlük maddesi için bkz. The Catholic Encyclopedia, The New Advent CD-ROM. Çevrimiçi adresi: www.newadvent.org , 20.02.2011. Çev. Metin Bal, Bibliotech, Felsefe, Sosyal Bilimler Dergisi, Konu: Müzik, Sayı: 14 Yıl: 7, Mayıs/Haziran  2011, Ankara. ss. 10-16.

5

“Nominalist Devrim ve Modernitenin Kökeni”. Çev. Metin Bal ve Fatma Erkek. Bkz. “1. The Nominalist Revolution and the Origin of Modernity”, ss. 19-43. Gillespie, Michael Allen ( 2008) The Ontological Origins of Modernity, Chicago: The University of Chicago Press.

6

Locke, John (2004) İnsan Anlığı Üzerine Bir Deneme, çev. Vehbi Hacıkadiroğlu, İstanbul: Kabalcı Kitabevi.

7

Störig,Hans Joachim (2004) Kleine Weltgeschichte der Philosophie, überarbeitete Neuausgabe, Frankfurt am Main: Fischer Taschenbuch Verlag

8

Gillies, Donald (1993) Philosophy of Science in the Twentieth Century, Four Central Themes, Oxford: Blackwell.

9

Heidegger, Martin (1982) On the Way to Language, trn. By Peter D. Hertz, Harper San Francisco, Harper Collins Publishers

10

Derrida, Jacques (1978) Writing and Difference, trs. with an Introduction and Additional Notes by Alan Bass, Chicago: The University of Chicago.

11

Derrida, Jacques (1998) Of Grammatology Tr. by G.C. Spivak, Batlimore and London: The Johns Hopkins University Press.

12

Derrida, Jacques (2011) Gramatoloji, Çev. İsmet Birkan, Ankara: Bilgesu Yayıncılık.

13

Derrida, Jacques (1999) Différance, Toplumbilim Dergisi, Sayı 10, Ağustos, İstanbul: Kardeşler Matbaası.

14

Saussure, Ferdinand de (1959) Course in General Linguistics, ed. Charles Bally and Albert Sechehaye, trans. Wade Baskin, New York: McGray-Hill.

15

Sheriff, John K. (1989) The Fate of Meaning, Princeton Unv. Press. Princeton, New Jersey.

16

Wittgeinstein (1961) Tractatus Logico-Philosophicus, tr. D. F. Pears and B.F. McGuinness, London: Routledge&Kegan Paul.

17

Ong, J. Walter (2003) Sözlü ve Yazılı Kültür, Sözün Teknolojileşmesi, çev. Sema Postacıoğlu, Metis Yayınları.

18

Walter J. Ong  (1982) Orality and Literacy, The Technologizing of the Word, Methuen&Co.Ltd.  

19

Voloşinov, V.N. (2001) Marksizm ve Dil Felsefesi, çev. Mehmet Küçük, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.

20

Barthes, Roland, Yazının Sıfır Derecesi, çev. Tahsin Yücel, İstanbul: Metis Yayınları.

21

Barthes, Roland (2009) Göstergebilimsel Serüven, çev. Mehmet Rifat - Sema Rifat, İstanbul: YKY.

22

Baudrillard, Jean ( 2008) Simülakrlar ve Simülasyon, çev. Oğuz Adanır, Ankara: Doğu Batı Yayınları.

Altuğ, Taylan (2001) Dile Gelen Felsefe, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.

Rifat, Mehmet (2008) XX. Yüzyılda Dilbilim ve Göstergebilim Kuramları I, İstanbul: YKY.

Rifat, Mehmet (2008) XX. Yüzyılda Dilbilim ve Göstergebilim Kuramları II, İstanbul: YKY.

Ricoeur, Paul (2000) Söz Edimleri Kuramı ve Etik, çev. Atakan Altınörs. Bursa: ASA.

Propp, Vladimir (2011) Masalın Biçimbilimi ve "Olağanüstü Masalların Dönüşümleri" & E.M. Meletinski "Masalın Yapısal ve Tipolojik İncelemesi", çev. Mehmet Rifat - Sema Rifat, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları

Todorov, Tzvetan (2010) Yazın Kuramı, Rus Biçimcilerin Metinleri, çev. Mehmet Rifat-Sema Rifat, İstanbul: YKY

Selden, Raman, Widdowson, Peter and Brooker, Peter (2005) A Readers Guide to Contemporary Literary Theory, London: Pearson Longman.

1.New Criticism, Moral Formalism / 2.Russian Formalism and the Bakhtin School

3.Reader Oriented Theories / 4.Structuralist Theories / 5.Marxist Theories / 6.Feminist Theories

7.Poststructuralist Theories / 8.Postmodernist Theories / 9.Postcolonialist Theories

Kosselleck, Reinhart (2009) Kavramlar Tarihi, Politik ve Sosyal Dilin Semantiği ve Pragmatiği Üzerine Araştırmalar, çev. Atilla Dirim, İstanbul: İletişim Yayınları.

Morris, Michael (2011) An Introduction to the Philosophy of Language, Cambridge: Cambridge University Press.

Renan, Ernest (2011) Dilin Kökeni Üzerine, Çev. Dr. Atakan Altınörs, İstanbul: Bilge Kültür Sanat Yayıncılık.

34

SINAVLAR

Bir ara sınav ve bir final sınavı. Sınavlar yazılı olarak yapılacaktır

ana sayfa