Caydırmaya Karşı Platon'un Lakhes Diyaloğunda ve Aldous Huxley'in Cesur Yeni Dünya Romanında Cesaret, Doç. Dr. Metin Bal.

Dokuz Eylül Üniversitesi Felsefe Bölümü

Keyifli okumalar: http://dergipark.gov.tr/download/article-file/440330

Makale formatında okumak için: Mavi Atlas, Cilt 6 (Sayı: 1) Yıl: 2018: ss. 25-65. Tarandığı indexler: Sobiad, Google Scholar, TR Dizin, Index Copernicus.

 XVI. Dünya Felsefe Günü Söyleşisi. 23 Kasım 2017 Perşembe. 10:30 – 11:20. İzmir Özel Tevfik Fikret Lisesi, Kültür Mh.Cumhuriyet Bulvarı, No: 154, Konak/İzmir.

Video kaydını izlemek için tıklayınız lütfen: https://www.youtube.com/watch?v=XC2Zm6hdMjI

Keyifli okumalar: http://dergipark.gov.tr/download/article-file/440330

Video kaydını izlemek için tıklayınız lütfen , https://www.youtube.com/watch?v=XC2Zm6hdMjI

SÖZLÜKÇE

Caydırmaya Karşı Platon’un Lakhes Diyaloğunda ve Aldous Huxley’in Cesur Yeni Dünya Romanında Cesaret Felsefesi

Metin Bal[1]

Modernizm: Felsefe tarihinde Nietzsche’yle başlayıp 1950’lere kadar, postmodernizmin ortaya çıkışına kadar süren düşünce ve sanat dönemi. Benim ilgime göre ön plana çıkan modernist yazarları şöyle sıralayabilirim: Henry James (1843-1916), Joseph Conrad (1857-1924), Marcel Proust (1871-1922), FranzKafka (1883-1924), Thomas Mann (1875-1955),  David Herbert Lawrence (1885-1930), T. S. Eliot (1888-1965), Italo Svevo (1861-1928), William Butler Yeats (1865-1939), James Joyce (1882-1941), Jules Laforgue (1860-1887), Robert Musil (1880-1942), Virginia Woolf (1882-1941), William Faulkner (1897-1962), Ryünosuke Akutagawa’nın (1892 - 1927), Ezra Pound (1885-1972), T. E. Hulme (1883-1917), Andrei Bely (1880-1934), Wyndham Lewis (1882-1957), , Gottfried Benn (1886-1956), Paul Valéry (1871-1945), Samuel Beckett (1906-1989)”, Édouard Dujardin (1861-1949), André Gide (1869-1951), Dorothy Richardson (1873-1957), August Strindberg (1849-1912), Eugene Ionesco (1909-1994), Jean Genet (1910-1986), Federico Lorca (1899-1936), Fyodor Sologub (1863-1927), Luigi Pirandello (1867-1936), Bertolt Brecht (1898-1956), Frank Wedekind (1864-1918), Stéphane Mallermé (1842-1898), Thomas Stearns Eliot (1888-1965), Ezra Pound (1885-1972), Rainer Maria Rilke (1875-1926), Guillaume Apollinaire (1880-1918), Wallace Stevens (1879-1955), Filippo Tommaso Marinetti (1876-1944), Claude Monet (1840-1926) Vincent van Gogh (1853-1890), Georges Seurat (1859-1891), Paul Cézanne (1839-1906) Pablo Picasso (1881-1973), George Braque (1882-1963), ve sinemada Alfred Hitchcock (1899-1980), Jean-Luc Godard (3 Aralık 1930 - ), Akira Kurosawa (1910 Tokyo – 1998), Andrey Tarkovski (1932-1986), Pier Paolo Pasolini (1922-1975), Michelengelo Antonioni (1912-2007), Rainer Werner Fassbinder (1945-1982 ), François Truffaut (1932 –1984), Elem Klimov (1933 - 2003), Claude Chabrol (1930-2010), Wim Wenders (1945- ), Sally Potter (1949 -), Tony Kaye (1952- ) bulunur.

Ütopya: Ütopya her türlü sorunun mümkün oldukça giderildiği hayali bir toplum tasarımıdır. Ütopyalar onların yazarları tarafından çağdaşlarına, başka bir deyişle, bugün yaşayan insanlara sunulur. Bu öneri sadece belirli bir topluluğa değil tüm insanlığa sunulur. Ütopyalarda mevcut toplum düzeni, açıkça ya da gizli olarak eleştirilir. Bu nedenle siyasi iktidarlar, ütopyaların gerçekleştirilmesi fikrine her zaman karşı olmuşlardır.

Ütopya örnekleri: Platon (M.Ö. 427-347) Devlet. Thomas More (1478-1535) Ütopya (1516). Thomas Campanella (1568-1639) Güneş Ülkesi (1623). Francis Bacon (1561-1626) Yeni Atlantis (1627). James Harrington (1611-1677) Okyanus Ülkesi (1656). William Morris (1834-1896) Hiçbir Yerden Haberler (1890) [News From Nowhere]. H. G. Wells (1866-1946)  Zaman Makinesi (1895), Tanrılara Benzeyen İnsanlar (1923). Aldous Huxley (1894-1963) Cesur Yeni Dünya (1932).

Distopia: İstenmeyen, arzu edilmeyen hayali bir toplum düzeni. Distopya sözcüğünün kökeni Grekçe “dys-topos”  ya da “kako-topos” “kötü-yer” anlamına gelir. Grekçe “eu” iyi demektir. Dystopia kötü-yer olarak “iyi yer” anlamına gelen “eu-topos”un karşıtıdır.

Distopyanın ilk örnekleri: Yevgeni İvanoviç Zamyatin (1884-1937) Biz (1920-21). Arthur Koestler (1905-1983) Gün Ortasında Karanlık (1940). George Orwell (1903-1950) 1984 (1949). Ray Bradbury (1920-2012) Fahrenheit 451 (1951).

Cyborg: İnsan ve robot karışımı sibernetik organizma.

Duyusal film: (İng. The feely/the feelies) Duyu organlarıyla çoklu bir şekilde hissedilerek izlenen film. The cinema of sesation, multi-sensory cinema.

Hemiplegia: Bedenin kısmi felce uğraması durumu.

Hipnopedya: Uykuda öğrenme tekniği.

Otodidakt: Grekçe “Autodidaktos” “kendi kendine öğreten” anlamına gelir. Grekçe “autos”: kendi. “Didaskein”: öğretmek.

Öjenik: Türün sağlıksız ve kusurlu üyelerini ve özelliklerini ayıklayarak mükemmel, saf kan ırk oluşturma çalışmasıdır.

Psikolojik korku türlerinin en yaygın olanları: Agorafobi (kalabalıklar ortasında yalnız başına kalma korkusu), klostrofobi, zenofobi (yabancı ve farklı olandan duyulan korku), akrofobi (yükseklik korkusu), basifobi (düşme korkusu, yürürken olduğu gibi yatarken de hissedilebilir), araknofobi (örümcek korkusu), koulrofobi (palyaço korkusu ya da maskeli kimselerden korku), niktofobi (karanlıktan duyulan korku), emetofobi (kusma korkusu), hematofobi (kan korkusu), hidrofobi (su korkusu), zoofobi (hayvanlardan duyulan korku), agirofobi (karşıdan karşıya geçme korkusu), monofobi (yalnız kalma korkusu), vb.

Simulakr: “Bir gerçeklik olarak algılanmak isteyen görünüm”[2]dür.

Simülasyon: “Bir araç, bir makine, bir sistem, bir olguya özgü işleyiş biçiminin incelenme, gösterilme ya da açıklanma amacıyla bir maket ya da bir bilgisayar programı aracılığıyla yapay bir şekilde yeniden üretilmesi”dir. (SvS: 7) Baudrillard’ın “hipergerçek” olarak da adlandırdığı simülasyonun bir başka tanımı: “Bir köken ya da bir gerçeklikten yoksun gerçeğin modeller aracılığıyla türetilmesi”dir. (SvS: 14) “Simülasyonun en belirgin özelliği en önemsiz olguları bile kapsayan gerçeğin yerini almış modellerden oluşmasıdır.” (SvS: 35)

Simüle etmek: “Gerçek olmayan bir şeyi gerçekmiş gibi sunmak” ve göstermeye çalışmaktır.

Simülant: “İnandırıcı bir görünüme sahip canlı hayaletler olarak tuhaf ve ürkütücü bir simülakr”dır. (SvS: 204)

Stereoskopik: Üç boyutlu deneyimlenen derinlik algısı (stereopsis) yoluyla imgenin yaratılmış ya da artırılmış  derinlik yanılsaması.

Prof. Dr. Metin Bal’ın kısa CV’si:

1997’de İstanbul Üniversitesi Felsefe Bölümü’nden mezun oldu. Yüksek lisansını ODTÜ’de, Yargı Gücünün Eleştirisi’nde Kant’ın İkili Felsefesi (2002, Kant's Dichotomous Philosophy in the Critique of the Power of Judgement.) adlı teziyle ve doktorasını Ankara Üniversitesi Felsefe Bölümü’nde, Martin Heidegger’in Sanat Anlayışında Varlık, Sanat Yapıtı ve İnsan Arasındaki İlişki (2008) başlıklı teziyle tamamladı. 2012’de doçentlik ünvanı verildi. 2019’da profesörlük ünvanı aldı. 2013 yılından başlayarak hâlen Dokuz Eylül Üniversitesi Felsefe Bölümü’nde öğretim üyesi olarak çalışmaktadır. Derinleştiği alanlar estetik ve sanat felsefesi, varlık felsefesi, eleştiri Felsefesi, eğitim felsefesi, varoluşçu felsefe, Platon & Aristoteles Felsefesi,

intihar felsefesi, çağdaş felsefe, modernite & postmodernite felsefesi, terapötik felsefe,

aşk felsefesi ve edebiyatı, ütopya & distopya felsefesi, yoksulluk felsefesi,

tiyatro felsefesi, sinema felsefesidir.

&

Metin Bal hakkında ayrıntılı bilgi için bakınız: www.metinbal.net

Yayınları: http://metinbal.net/yayinlar_metin_bal.htm   

CV: http://www.metinbal.net/CV_Metin%20Bal_Felsefe_Bolumu_Dokuz_Eylul_Uni.htm  

Üniversitede Felsefe Bölümü’nde verdiği dersler: http://www.metinbal.net/metin_bal_Courses_instructed_by/Dersler_Metin_Bal_Lectures_Felsefe_Bolumu_Dokuz_Eylul_Uni.htm  

E-posta: balmetin@gmail.com

ANA SAYFA