“Augustinus’ta Zaman ve Yaratım”, Simo Knuuttila. Çev. Metin Bal, Bibliotech, Felsefe, Sosyal Bilimler Dergisi, 2012, 15 Şubat-15 Nisan, Sayı: 16, Yıl: 5, ss. 67-73.

ANA SAYFA

“Augustinus’ta Zaman ve Yaratım”[1], Simo Knuuttila. Çev. Metin Bal[2]

ANA SAYFA

Augustinus’un en yaygın felsefi ve teolojik kozmoloji hakkındaki tartışmaları onun Genesis üzerine açımlamalarında (De Genesi contra Manichaeos [Maniheistlere Karşı Genesis][3], De Genesi ad litteram imperfectus liber [Genesis’in Gerçek Anlamı: Bitmemiş Bir Kitap], De Genesi ad litteram libri duodecim [12 Kitapta Genesis’in Gerçek Anlamı]), İtiraflar’ın son üç kitabında ve De civitate Dei’nin [Tanrı Devleti] 11 ve 12’nci Kitabında[4] bulunur. Onun yaratım hakkındaki görüşünün ana hatları şunlardır: Tanrı,  vücut kazandırılmış ruhları içerecek şekilde, hem ruhsal melekler alemini hemde görülür dünyayı, daha önce tanrı dışında var olan hiçbir madde ya da başka şeyler olmaksızın, hiçten (ex nihilo) yarattı. Böylece ontolojik olarak yeni varlıklar var oldu.[5] Yaratım Tanrı’nın mükemmel iyi istencinin ebedi özgür bir edimi üzerine temellendirilmiştir.[6] [Yaratım] zahmet, çaba ya da çalışma olmaksızın Tanrı’nın her şeye kadirliğiyle [omnipotence] gerçekleşti.[7] Tanrı ilk olarak gerçekleşen bütün şeyleri ve onların içinde bulunan “tohumsal dayanaklar” yoluyla dünyanın sonuna kadar dayanacak bu şeylerin tamamının koşullarını eşzamanlı olarak yarattı.[8] Tanrı tek yaratıcıdır. Yaratılmış şeyler şeyleri hiçten var edemezler.[9] Tanrı zamanı evrendeki yaratım devinimi içinde yarattı.[10] Yaratımın altı günü hikayesi insan imgelemine yardımcı olan bir metafordur.[11] Augustinus bazen Genesis ı.ı’in “başlangıç”ını (in principio) zamansal bir başlangıç olarak yorumlar, fakat yerleşik bir geleneği izleyerek onu [başlangıcı]  Söz’e ya da Tanrı’nın Oğlu’na (John ı.ı-3) işaret etmek için de kullanır: “Bu başlangıçta, Tanrı, sen gökyüzünü ve yeryüzünü meydana getirdin, kendi sözünde, kendi oğlunda, kendi gücünde, kendi bilgeliğinde, kendi hakikatinde” (İtiraflar ıı.9.ıı).[12]

Augustinus’un yaratım anlayışında kökten yeni olan hiçbir şey yoktu. İkinci yüzyılın sonu ve üçüncü yüzyılın başında teologlar hiçten yaratım düşüncesini vurgulamaya başladılar ve bu [yaratım düşüncesi]  Kilisenin standart öğretisi haline geldi. İkinci yüzyılın bazı Hıristiyan apolojistleri [savunucuları] hâlâ, evrenin zamansal bir başlangıcı olduğu ve [evrenin] evrenden önce var olan bir maddeden yapıldığı şeklindeki Timaios’un düz Platoncu bir yorumunu kabul ediyorlardı.[13] Platon’un tanrısal dünya-meydana getirici hakkındaki hikayesi Patristik[14] düşünce içinde, daha sonrası için bile popüler bir tema olarak kaldı, fakat evren-öncesi madde hakkındaki varsayım tanrının her şeye kadirliğinin ve hakimiyetinin bir sınırlandırılması olarak reddedildi. Bağımsız madde öğretisi Yeni-platoncu düşünürler tarafından da bırakılmışken, onlar dünyanın zamansal bir başlangıç olmaksızın en yüksek ilkeden yayıldığına inandılar.[15] Augustinus Hıristiyanların, evrenin yaratılmış olmasını, zamansal bir başlangıç olmaksızın evrenin Tanrı’ya bağlı olduğu şeklinde anlamamaları gerektiğini ifade etti (Tanrı Devleti II.4) O yaratımdan beridir 6000 yıldan daha az zaman geçmiş olduğunu bildirilmiş bir hakikat olarak kabul eder.  (A.g.y.12.II).

            Augustinus, biraz farklı biçimlerde Stoacı ve Platoncu felsefede bulunan eşzamanlı yaratım anlayışını tohumsal dayanaklar (rationes seminales ya da rationes causales) öğretisiyle birleştirmeye düşkündü. O bunu teolojik bakımdan önemi olan bir düşünce olarak kabul eden ilk kişi değildi, fakat ... .. ..

Yazının devamı için tıklayınız.   “Augustinus’ta Zaman ve Yaratım”, Simo Knuuttila. Çev. Metin Bal, Bibliotech, Felsefe, Sosyal Bilimler Dergisi, 2012, 15 Şubat-15 Nisan, Sayı: 16, Yıl: 5, ss. 67-73.

...

...

ANA SAYFA

ANA SAYFA

Yazının devamı için bkz.   “Augustinus’ta Zaman ve Yaratım”, Simo Knuuttila. Çev. Metin Bal, Bibliotech, Felsefe, Sosyal Bilimler Dergisi, 2012, 15 Şubat-15 Nisan, Sayı: 16, Yıl: 5, ss. 67-73.

ANA SAYFA