dyu

DERS ADI

SİNEMADA FELSEFE / Derslerin başlangıç ve bitiş tarihleri:  2 Ekim 2023 - 5 Ocak 2024  -   /   

Ana Sayfa

KODU

FEL 2131 /Dersin Bölümü: Felsefe, Sınıfı: II. Türü: Seçimlik / 2023-24 Yılı / Dönemi: 3. / Güz /

Ulusal Kredi: 3  AKTS: 5.

ÖGRETIM ÜYESİ

Prof. Dr. Metin BAL

ADRES

Felsefe Bölümü, Dokuz Eylül Üniversitesi,

Edebiyat Fakültesi, Öğretim Üyeleri Binası, Oda no: 328.  Tınaztepe Yerleşkesi,

PK: 35370, Buca - İzmir Türkiye, Tel: ++ 90 (232) 412 79 03  - , Fax: ++ 90 (232) 453 90 93

E-Posta: balmetin@gmail.com , Web: www.metinbal.net /

Görüşme Gün ve Saatleri: balmetin@gmail.com adresine mesaj yazarak randevu alabilirsiniz.

 

Uzmanlık, daha doğrusu, Derinleştiği alanlar: Estetik & Sanat Felsefesi, Ontoloji (Varlık Felsefesi), Varoluşçu Felsefe, Sorgulayıcı Düşünme & Eleştiri Felsefesi, Terapötik Felsefe, İntihar Felsefesi, Çağdaş Felsefe, Modernite & Postmodernite Felsefesi, Aşk Felsefesi & Edebiyatı, Tiyatro & Sinema Felsefesi Ütopya & Distopya Felsefesi, Eğitim Felsefesi, Yoksulluğun Felsefesi, Altı Üstü Felsefesi, Savaş & Güvenlik Felsefesi

 

► Not: Felsefe etkinliklerimizi takip etmek ve katılmak için Café-Philo Düşünce Dostları Grubumuza üye olabilirsiniz. Üyelik için balmetin@gmail adresine tel no, ad soyadınız ve katılım isteğinizi bildirmeniz yeterlidir. Şimdiden eğlenceli & düşündürücü paylaşımlar diliyorum.

DERSİN AMACI

Sinema sanatının felsefi çözümlemesini çeşitli yönetmenlerin geliştirdikleri teknikler ve ürettikleri filmler yoluyla. yapmak.

► 12 ayrı film (aşağıda, her hafta için kırmızı renkte numaralandırılmış olan filmleri) izleyeceğiz ve felsefi bakımdan ne anlama geldikleri üzerine düşüneceğiz.

► 7. Hafta: 17 Kasım 2023 Cuma Günü yapacağım bir konuşmayla 22. Dünya Felsefe Günü'nü kutlayacağım. Dünya Felsefe Günü 17 Kasım aynı zamanda benim doğum günümdür. Yapacağım konuşmanın başlığı: "Geleceğin İnsanını Yaratmaya Koridor: Peter Schlemihl'ın Olağanüstü Öyküsü'nün Düşündürdüğü Sorular", Konuşmacı: Prof. Dr. Metin Bal.

KAZANILAN BILGI

Sinema sanatı hakkındaki teorileri öğrenmek ve dünya sinemasına felsefi düşünceyle bakmak.

Alfred Hitchcock (13 Ağustos 1899 - 29 Nisan 1980) Vertigo (1958)

METODU

Film gösterileriyle desteklenen teorik anlatıma dayalı ders.

MATERYAL

SİNEMADA FELSEFE – FEL 2131, I. Cilt, Yazar: Prof. Dr. Metin BAL

İÇİNDEKİLER 

GİRİŞ, ss. 2-4. 

1-) Kurosawa’nın Raşömon (1950) Filminde Bakış Açıları ve Akutagawa’nın Kısa Öyküleri, ss. 5-31.

2-) Bir Distopya Olarak François Truffaut’nun Fahrenheit 451 (1966) Filmi, ss. 32-45.

3-) Tony Kaye’in Detachment (Kopuş) (2011) Filminde Eğitimin Sorgulanması & Eğitime Felsefeyle Yaklaşmak: Platon’un Mağaralıları, Tony Kaye’in Kopuş Filmi, Gatto ve Kitle İmha Silahı Olarak Eğitim ve Robinson Crusoe Ne Yaptı? ss. 46-70.

4-) Elem Klimov’un Gel ve Gör (1985) Filminde Faşizm Eleştirisi, ss. 71-84.

5-) Jean - Luc Godard’ın Yaşanacak Hayatım (1962) Filminde İfade Arayışı, ss. 85-129.

 

I. Cildin devamı: SİNEMADA FELSEFE II. Cilt – FEL 2131 - Prof. Dr. Metin Bal.

 II CİLT İÇİNDEKİLER:

 6. FİLM: Alfred Hitchcock’un (1899-1980) Rope (İp, Ölüm Kararı, 1948) Filminin Felsefi Bir Yorumu & “Modernizm” Nedir?

Alfred Hitchcock (13 Ağustos 1899 - 29 Nisan 1980) Vertigo (1958)

7. FİLM: Sally Potter’in Orlando (1992) Filminde Dönüşüm.

8. FİLM: Sartre’ın Marksist Estetik Kurama Katkıları ve Marksist Bir Sanat Yapıtı Olarak Claude Chabrol’un Seremoni (1995) Filmi.

9. FİLM: Michelangelo Antonioni’nin Gece (La Notte) (1961) Filmi Yoluyla “İletişim Mümkün mü?” Sorusunun Felsefi Bir Açıklaması.

10. FİLM: Kubrick’in 2001: Bir Uzay Destanı (1968) Filmindeki Teknolojik Yolculuğun Felsefe Işığı Altında Sorgulanması Ya da Bir Uzay yolculuğuna Çıkacak İnsan Mürettebatın “İnsan” Hakkındaki Eğitimine Felsefi Bir Giriş.

11. FİLM: Charlie Kaufman’ın Synecdoche, New York (2008) Filminin Felsefi Bir Değerlendirilmesi, Postmodern Dönemde İnsanın Durumu ve Çıkış Yolları.

12. FİLM: Tarkovsky’nin Andrei Rublev (1966) Filmi Yoluyla Sanatçının Yaratma Eyleminde Tutkunun Rolünün Felsefi Bir Yorumu.

 

▲Yukarıda sıraladığım gibi, iki cilt kitabımda yer alan 12 ayrı film hakkındaki yazılarım ve sinema sanatının düşünsel temellerine ilişkin filozofların, yazarların ve yönetmenlerin kitapları. Aşağıda sadece numaralandırdığım filmler ders konusu haline getirilecektir. Aşağıda adları yer alan diğer filmler dersimizin konusu değildir. Fakat sinema filmi sanatı literatürü içinde yer aldıkları için adları yazılıdır.

ÖLÇME VE DEG.

Öğrencinin dersteki başarısı yazılı olarak yapılacak bir ara sınav ve bir final sınavı ile değerlendirilecektir.

DERS PLAN VE IÇERIGI

HAFTA

Numara Sırasıyla Konu ve Literatür                                                                                           

   
 

FELSEFEYE BAŞLAMAK İÇİN EN KISA ve EĞLENCELİ KILAVUZ, Metin Bal. (Keyifli okumalar)

Öykü Kitap: Benim Tutkum: Algea ve Bruce'un Varoluş Dayanışması: Aşk Üzerine Bir Diyalog (2020) Metin Bal. https://www.perseusyayinevi.com/kitap/algea-ve-bruceun-varolus-dayanismasi/

   
 

 

 KİTABIMIZ,

I ve II. Cilt

Sinemada Felsefe

Metin Bal, Prof. Dr.

   

Giriş Dersi

► Keyifli okumalar diliyorum: "Tutkunun ve Düşünmenin Uyandırılması İçin Felsefeye Başlangıç Kılavuzu", Metin Bal.

   

 

►Georges Duhamel (1884-1966): "Düşüncelerin yerini devingen görüntüler aldı."

Abel Gance (1889-1981): "Her şey sinema yoluyla dirilmeyi bekliyor."

Cavell, Stanley (1979) The World Viewed, Reflections on the Ontology of Film, Cambridge: Harvard University Press.

Tarkovski, Andrey (2008) Mühürlenmiş Zaman, Die versiegelte Zeit, Çev. Füsun Ant, İstanbul: Agora Kitaplığı.

Tarkovsky, Andrei (2006) Zaman Zaman İçinde, Günlükler, 1970-1986, çev. Seda Kervanoğlu Hay, İstanbul: PMP Basım Yayın Matbaacılık San. Tic. A.Ş. +1 Kitap.

Tarkovski, Andrey (2009) Şiirsel Sinema, Derleyen John Gianvito, çev. Ebru Kılıç, İstanbul: Agora Kitaplığı.

Öztürk, Serhat & Sönmez, Hüseyin (Kasım 1987) ... Ve Sinema, Kitap 5, "Kapak"ta yer alan içerik: "Andrei Tarkovsky: Sinemada Bir Mistik", "Ken Russell: Bir Yaşam Öyküsü,", "87 Sinema Günlerinden: 12 Film, 4 Yönetmen, 2 Eleştirmen." "Oğuz Onaran: Müzikaller Değişiyor mu?", İstanbul: Hil Yayın.

Brecht, Bertolt (2012) Radyo Kuramı ve Sinema Üzerine, çev. Süheyla Kaya, İstanbul: Agora Kitaplığı.

Rancière, Jacques (2016) Sinematografik Masal, çev. Tacettin Ertuğrul, İstanbul: Küre Yayınları.

Deleuze, Gilles (1991) Cinema 1, The Movement-Image, tr. by Hugh Tomlinson and Barbara Habberjam, Minneapolis: Uni. of Minnesota Press.

Pomerance, Murray & Palmer, R. Barton (2016) Thinking in the Dark, Cinema, Theory, Practice, New Jersey: Rutgers University Press.

Godard, Jean-Luc (2018) Godard Godard'ı Anlatıyor, Söyleşiler, çev. Aykut Derman, İstanbul: Metis Yayınları.

Jun, Nathan (2016) Foucault & Deleuze Ekseninde Anarşist Bir Film Teorisi, çev. Deniz Kurt, İstanbul: Altıkırkbeş.

Andrew, Dudley (2018) Sinema Nedir! Bazin'in Arayışı, çev. Melih Tu-Men, İstanbul: Küre Yayınları.

Kovács, András Bálint (2010) Modernizmi Seyretmek, Avrupa Sineması, 1950-1980 / Screening Modernism, European Art Cinema, 1950-1980, çev. Ertan Yılmaz, Ankara: De Ki Basım Yayım Ltd. Şti.

Stam, Robert (2014) Sinema Teorisine Giriş, Selda Sağlam, Çiğdem Astekin, Ayrıntı Yayınları.

► Richard Allen, "Looking at Motion Pictures" ("Sinema Filmine Bakmak")

► Walter Benjamin: "Tekniğin Olanaklarıyla Yeniden Üretilebildiği Çağda Sanat Yapıtı", ss. 50-86. Bu metin için bkz. Benjamin, Walter (1992) Pasajlar, Çev. Ahmet Cemal, İstanbul: YKY.

►Andrew, Dudley (1984) Concepts in Film Theory, Oxford: Oxford University Press. Contents: The State of Film Theory / Perception / Representation / Signification / Narrative Structure / Adaptation / Valuation (of Genres and Auteurs) / Ident.

Stam, Robert (2014) Sinema Teorisine Giriş, çev. Selda Salman & Çiğdem Asatekin, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.

Lazzarato, Maurizio (2016) Göstergeler ve Makineler, çev. Ferda Nur Demirci, İstanbul: Otonom Yayıncılık.

Lazzarato, Maurizio (2017) Video Felsefe, çev. Şule Çiltaş Solmaz, İstanbul: Otonom Yayıncılık.

► Dirlikyapan, Jale Özata (2018, derleme) Edebiyatta, Sinemada, Televizyonda Tür Kuramı Temel Metinler, çev. Ebru Akçay, Fırak Berksun, Selver Dikkol, Canan Duran Tasouji, Onur Dursun, Ayşe İnal, Jale Özata Dirlikyapan, Bahar Şimşek, Oğuzhan Yeşiltuna, Cansu Yılmaz, Ankara: Doğu Batı Yayınları.

McGowan, Todd & Kunkle, Sheila (ed., 2014) Lacan ve Çağdaş Sinema, çev. Yasemin Ertuğrul & Caner Turan, İstanbul: Say Yayınları.

Ryan, Michael (2013)  Eleştiriye Giriş, Edebiyat, Sinema, Kültür, çev. Emrah Suat Onat, Ankara: De Ki Yayınevi.

Metz, Christian (2012) Sinemada Anlam Üstüne Denemeler, çev. Oğuz Adanır, İstanbul: Hayalperest Yayınevi.

Ryan, Michael & Kellner, Douglas (2016) Politik Kamera, çev. Elif Özsayar, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.

Andersen, Nathan (2019) Gölge Felsefesi, Platon'un Mağarası ve Sinema, çev. Nalan Kurunç, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.

Botz-Bornstein, Thorsten (2017) Filmler ve Rüyalar, Tarkovski, Bergman, Sokurov, Kubrick ve Wong Kar-Wai, çev. Cem Soydemir, İstanbul: Metis Yayınları.

Schwerfel, Heinz Peter (2013) Sinema ve Sanat, Bir Aşk Hikayesi, çev. Çağlar Tanyeri, İstanbul: Res Yayıncılık.

Gürbüz, Ö. Nilay Erbalaban (2019) Sinemada Tembellik Hakkı, Çalışma İdeolojisi ve Amerikan Sineması, Ankara: Ütopya Yayınevi.

Kabadayı, Lale (2013) Film Eleştirisi, Kuramsal Çerçeve ve Sinemamızdan Örnek Çözümlemeler, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.

Turan, Kenneth & Zito, Stephen F. (1975) Sinema, American Pornographic Films and The People Who Make Them, NY: A Signet Book New American Library.

Atayman, Veysel (derleme, 2008) Cinselliğin Mitolojisi, Pornografik Filmin Tarihi, İstanbul: Es Yayınları.

Öztürk, Serdar (2018) Sinema Felsefesine Giriş, Film - Yapımı Felsefe, Ankara: Ütopya Yayınevi.

SineMasal, Ortak Kitap, Cilt-II, "Zihniyet", 02, Ankara: Doğu Batı Yayınları.

SineMasal, Ortak Kitap Cilt-III, "Yeni", 03, Ankara: Doğu Batı Yayınları.

   
 

► Sinema Sanatının Teknik Özellikleri:

Brown, Blain (2011) Sinematografi, Kuram ve Uygulama, çev. Selçuk Taylaner, İstanbul: Hil Yayın.

Wheeler, Paul (2010) Uygulamalı Sinematografi, çev. Selçuk Taylaner, İstanbul: Es Yayınları.

Hunt, Robert Edgar, Marland, John, Rawle, Steven (2015) Film Dili, çev. Senem Aytaç, İstanbul: Literatür Yayınları.

Mascelli, Joseph V. (2014) Sinemanın 5 Temel Öğesi, Sinema Filmi Çekim Teknikleri, çev. Hakan Gür, İstanbul: İmge Kitabevi.

Barnwell, Jane (2011) Film Yapımının Temelleri, çev. Gülengül Altıntaş, İstanbul: Literatür Yayınları.

Figgis, Mike (2014) Dijital Film Yapmak, çev. Cansu Sakallı - Irmak Yavlal, İstanbul: Kalkedon Yayınları.

Dmytryk, Edward & Dmytryk, Jean Porter (2015) Sinemada Yönetmenlik, Oyunculuk, Kurgu, çev. İbrahim Şener, İstanbul: Doruk Yayınları.

Foss, Bob (2012) Sinema ve Televizyonda Anlatım Teknikleri ve Dramaturji, çev. Mustafa K. Gerçeker, İstanbul: Hayalperest Yayınevi.

Aslanyürek, Semir (2019) Senaryo Kuramı, İstanbul: Mesele Kitapçısı.

Rabiger, Michael (2019) Senaryo, Roman, Öykü ve Oyun İçin Kurgu Sanatı, çev. İrem Genç, İstanbul: Hil Yayın.

Buckland, Warren (2018) Sinemayı Anlamak, çev. Tufan Göbekçin, İstanbul: Hayalperest Yayınevi.

   
 

Ders Kitabımız: Kovács, András Bálint (2010) Modernizmi Seyretmek, Avrupa Sineması, 1950-1980 / Screening Modernism, European Art Cinema, 1950-1980, çev. Ertan Yılmaz, Ankara: De Ki Basım Yayım Ltd. Şti.

   

1. HAFTA

 

Quid Facti &

Quid  Juris

 

OLGU & YARGI

 

1. FİLM 

Düşünce ve bakış açısı dünyayı değiştirir:

 

1. FİLM: Akira Kurosawa (23 Mart 1910 - 6 Eylül 1998) Raşomon (1950)

 

►Kısa öyküler: "Raşomon", ss. 11-18., "Cehennem Tablosu", ss. 43-83. "Çalılıklar Arasında", ss. 146-158, "Mendil", 28-38.  Akutagava, Ryunosuke (2010) Raşomon ve Diğer Öyküler, çev. ve der. Oğuz Baykara, İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.

"Alternatif Öznel Anlatı: Roshomon." ss. 264-65.

 

Ben Prof. Dr. Metin BAL, bir öğretim üyesi olarak öğrenmeye ve öğretmeye çalıştığım şey şudur:

Nasıl Filozof Olunur? Savunma Hakkı Kimde Saklıdır? Adalet Arayışı, Prof. Dr. Metin Bal.

24 Ekim 2023 Salı. Nif Dağı, Kaynaklar, Buca, İzmir, Türkiye

 

Bu sorumun cevabını ararken bana kayıtsızlığın (ataraxia'nın) ihtişamını (Grekçe "akrasia"'nın) yaşatan ilham kaynağım: Akira Kurosawa’nın Rashomon (Raşömon, 1950) Filminin Bana Göre Felsefi Anlamı Nedir?

 

Video kaydı için tıklayınız lütfen: http://www.metinbal.net/Film_Philosophy_Film_Felsefesi/Savunma%20Hakki%20Kimde%20Nasil%20Sakli%20Kalir%20Metin%20Bal.mp4

 

Raşömon filmi ile ilgili benim gördüğüm içerik: Bebekliğe, Çağrıya Geri Dönelim. Felsefeyi ya da Felsefeci Değil Filozof Olmayı Öğrenmeye ve Öğretmeye çabalıyorum. Yaşam Nasıl Savunulur? Çaresizlik Nedir? Mahkemeden mahkemeye koşan Sokrates. Ayakta Acı Çekmek Nedir? Sadece Canlıların Değil Ölülerin de Tanıklığına Kim, Nasıl Başvurur? Ya da Tarafların Savunma Hakkı Kimde Saklıdır? Fal Neden Bakılır? Ruh Neden Çağrılır? Bir Filozofu Anlamak İçin Ne Yapmak Gerekir? Bir Kişinin Filozof Olduğunu Adalet Hakkındaki Düşüncesine Bakarak Anlayabilirsiniz.

#rashomon #akirakurosawa #filozofolmak #çağrı #felsefe #yaşamnasılsavunulur #savunma #savunmahakkı #ruhçağırma #tanıklık #hermeneutik #yorumfelsefesi #insanıunutmak #sinefil #sinema #sanatfilmi #mahkeme #adalet #sanatfelsefesi #sanatyapıtı #workofart #izmirsanat #izmirfelsefe #bebek #yetişkinler #koruma #yaşamısavunmak #ilgilenmek #ayaktaacıçekenler #pygmalioneffect

 

*****    *****    *****    *****       *****    *****        *****    *****       *****    *****

 

Poe, Edgar-Allan (2018) Morgue Sokağı Cinayeti, çev. Hasan Fehmi Nemli, İstanbul: İletişim Yayınları.

 

► "Bir kimsenin hayatı söz konusu olduğunda felsefi bakış "ölüm kalım kararı"na ne yapar?", Metin Bal.

 

Sidney Lumet (1924 - 2011) 12 Öfkeli Adam (1957) Reginald Rose'un 1954'te yazdığı 12 Öfkeli Adam dramasından uyarlandı. (Rose, Reginald (2006) Twelve Angry Men, Introduction by David Namet: London: Penguin Books.)   Bu film sadece bir set kullanılarak çekildi. "Henry Fonda immediately complained to director Sidney Lumet about the cheap backdrops [perde arkası] outside the jury room windows when he walked on-set. "They look like sh*t. Hitch [Alfred Hitchcock (I)] had great backdrops, you could walk right in them", said Fonda, referring to the previous film he made with Hitchcock, The Wrong Man (Lekeli adam, 1956)"

 

Akira Kurosawa (1910 - 1998) Kızıl Sakal (Red Beard, 1965)

Alfred Hitchcock (1899-1980) The Wrong Man  (Lekeli Adam) (1956)

Andrés Baiz La cara oculta (2011)

Roman Polanski Carnage (2011)

Platon Devlet kitabının IX. bölümünde şöyle der: “Her birimizin içinde, hatta en aklı başında görünen kimselerin bile içinde, korkunç, vahşi ve kanunsuz bir arzu türü vardır.” Platon, Devlet, IX. Kitap, 572b. [“There is in every one of us, even those who seem to be most moderate, a type of desire that is terrible, wild and lawless.”]

David Leo Fincher (1962 - ) Dövüş Kulübü (Fight Club) (1999)

Bu film Chuck Palahniuk'in Dövüş Kulübü (1996) adlı romanından uyarlamadır. Romanın Türkçe çevirisi için bkz. Palahniuk, Chuck (2016) Dövüş Kulübü, çev. Elif Özsayar, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.

   

2. HAFTA

2. FİLM

 

"Ütopya & Distopya", Metin Bal.

2. FİLM Truffaut, François (1932-1984) Fahrenheit 451 (1966) Roman için bkz.: Bradbury, Ray (2018) Fahrenheit 451, sunuş Neil Gaiman, Sonsöz Harold Bloom, çev. Dost Körpe, İstanbul: İthaki.

"Caydırmaya Karşı Platon’un Lakhes Diyaloğunda ve Aldous Huxley’in Cesur Yeni Dünya Romanında Cesaret Felsefesi", Metin Bal. Mavi Atlas, Cilt 6 (Sayı: 1) Yıl: 2018: ss. 90-130. DOI: 10.18795/gumusmaviatlas.405315, Tarandığı indexler: Sobiad, Google Scholar, TR Dizin, Index Copernicus.

"Ütopyanın Siyaset Felsefesi Tarihinde Evrimi", Ethos: Felsefe ve toplumsal bilimlerde diyaloglar/Dialogues in Philosophy and Social Sciences,  Sayı: 3 (1) Ocak 2010, ISSN 1309 - 1328.

Michael Anderson (1920 - 2018) 1984 (1956) 1984 romanından sinemaya uyarlanmıştır.

Michael Radford (1946 - ) Nineteen Eighty-Four (1984) 1984 romanından sinemaya uyarlanmıştır.

Roman için bkz.: Orwell, George (2019) 1984, çev. Celâl Üster, İstanbul: Can Sanat Yayınları. / 1984’ün İngilizce baskısı için bkz. Orwell, George (2021) 1984, İstanbul: MK Publications.

Galder Gaztelu - Urrutia (1974 - ) The Platform (2019) Bir bağımlılık haline dönüştürülmüş yaşam sürdürmeye değer midir? Bu "delik"ten nasıl kurtulabiliriz? Bir arada yalamanın imkanı nedir? Bir kimse yeteri kadarından fazlasını neden alır? Mesaj nedir?

Lang, Fritz (1890-1976) Metropolis (1927), Gilliam, Terry (1940- ) Brasil (1985), Gilliam, Terry (1940- )The Adventures of Baron Munchausen (1988),

Gilliam, Terry (1940- ) The Imaginarium of Doctor Parnassus (2009), Spierig Kardeşler (Peter ve Michael Spierig) Vampir İmparatorluğu (Daybreakers, 2009)

Brad Bird Tomorrowland (2015), William Cameron Menzies Things to Come (1936) , Alfonso Cuaron Children of Man (2006), Fred M. Wilcox Forbidden Planet (1956)

   

3. HAFTA

3. FİLM

"Eğitim ya da Duvarlar ve İnşaat Gürültüsü Arasında Gölgelere Dağılan Öğrenci ve Öğretmenin Gerçek Arayışı", Metin Bal.

 

3. Film: Nuri Bilge Ceylan (26 Ocak 1959 - ) Kuru Otlar Üstüne (2023) filminin konusunun çocukluğa atılan iftira olduğunu düşünüyorum. Bu film, düşünceleri ve duyguları bakımından açık olan kimselerin bu açıklık atılımlarında karşılaştıkları dirençleri açığa çıkarıyor. Bu sanat yapıtının ortaya koyduğu öyküde, insanları duygu ve düşünce bakımından baskı altına alma, caydırma ve egemen yerleşik kanılara dayanılarak kişiyi eylem gücü ve yaşam bağı bakımından zayıflatma girişimi sorgulanır.  Dostoyevski'nin Yeraltından Notlar novellasının kahramanı YA hem duygusal hemde bedensel olarak bulunduğu yere daha derin yerleşmeye çalışır. Kuru Otlar Üstüne filminin kahramanı Samet öğretmen tam tersini yapar. Sürekli başka bir yere gitmek ister. Bulunduğu yere yerleşmez. Samet'in amacı, daha bir çocuk olan öğrencisi Sevim'i baskı ve şiddetten korumak gibi görünür fakat Samet öğretmen Sevim'de daha derin bir yara açılmasına neden olur. Üstelik bu yaranın duygusal bakımdan ve bir sanat öğretmeni tarafından açılması dokunaklı ve düşündürücüdür. Film en zarif, en şefkatli ellerle uygulanan bir işkenceyi gözler önüne sermektedir. Dikkatli izlenecek olursa, filmin öyküsü baştan sona çocukluğa atılan iftiralarla doludur.

 

Tony Kaye (1952 - ) Detachment (2011)

"Eğitime Felsefi Bir Yaklaşım: Platon’un Mağaralıları, Kopuş Filmi, Gatto ve Kitle İmha Silahı Olarak Eğitim ve Crusoe Ne Yaptı?" Metin Bal, 2018. (A Philosophical Approach To Education: Plato’s Cave Dwellers, The Film Detachment, Instruction as a Weapon of Mass Destruction and What is done by Crusoe?) Özne, 29. Kitap, Güz 2018, (Baskı tarihi: Aralık 2018), ss. 223-243. ISBN: 978-605-196-230-6. Çizgi Kitabevi Yayınları. Koyna. Sayı editörü: H. N. E.

 

● Locke, John (2020) Eğitim Üzerine Bazı Düşünceler, çev. Ali Çakıroğlu, İstanbul: Afrika Yayınları.

 

Nuri Bilge Ceylan (1959 -) Ahlat Ağacı (2018) İdris öğretmenin oğlu Sinan Karasu Edebiyat Fakültesi mezunu, binlerce mezun öğrencimiz gibi atanmayan bir öğretmen. Sinan ailesinin bulunduğu Çanakkale Çan ilçesine döndüğünde dedesi gibi konuşmaz, biliminin terimlerini kullanır. Bu filmi tüm edebiyat fakültesi mezunu öğrencilerin izlemesinde fayda var. Kendinize inanın. Neden kendinize inanmıyorsunuz? Günlük hayatın bütün kesitleri bir sanatçının görebildiği öykünün kopmuş şeritleri değil mi? Bir sanat yapıtı bun şeritleri birleştirip hayatı kuruyor. Filmin kahramanı Sinan, babası hakkında, dedesine: “Kuyu kazıyor işte, yeşertecekmiş buraları.” Yazılarını kitap olarak yayınlamak isteyen Sinan destek istemek için Belediye Başkanı’na: “Ağaç olan Ahlat bu… İlhamını bu topraklardan alan yazılardan oluşuyor bunlar.” Çanakkale Çan Belediye Başkanı ya da başkanın kendi tabiriyle “yeni politikacı”: “Kapı dikkatini çekti mi … Kapı yok. Neden yok? … Söktürdüm o kapıyıda ondan yok. Peki neden söktüm? Çünkü bizim kapımız herkese açık. Kimseden gizlimiz saklımız yokda ondan. Halkla mesafeli olmak artık eskilerde kaldı. Bu “demokrasi” dediğimiz şey. Sürekli nefes alan, genişleyen bir şey. Kalın duvarlar arasında sefa sürmek, kimseye hesap vermemek… Bunlar bir kere en başta etik olarak şey değil. Biz her zaman işçilerin, emekçilerin, zor durumda olanların yanında olduk. Bundan sonra da olmaya devam edeceğiz. Sonra da bayrağı siz gençlere devredeceğiz. Eee bu bir bayrak yarışı netice itibarıyla. Öyle değil mi?... Ama belediye bütçesinde para çıkarabilmemiz mümkün değil… Bireysel tarzda, genel görünümlü ve serbest bir çalışma olunca, açık konuşayım o iş biraz zor yaa.” Ahlat Ağacı yapıtı temel bilimlere değer vermeyen bir devlet teşkilatını sorgulayan bir film.

 

● Yorgos Lantimos (1973 - ) Köpek Dişi (2009) Sana ne yiyip içeceğini, ne yapacağını, neyi bekleyebileceğini ve ne düşüneceğini söyleyen bir kılavuzu takip etmek kolay, konforlu ve güvenlidir. Böyle bir kılavuz, ebeveynler, mevcut toplum değerleri, dini bir inanç, vb. olabilir. Henüz felsefeyle tanışmadıysanız “esaret” denilen şeyin anlamı ya da tam tersi “kurtuluş” ve “özgürlük” denilen şeyin anlamı senin için bu kılavuzda şimdiden belirlenmiş olandır. Yönetmen Yorgos Lantimos’un (1973 - ) Köpek Dişi (2009) filmi bu konuyla ilgili olarak izlenebilir. Köpek Dişi filminin gösterdiği şeylerden düşündürücü olanı çocukların bir şekilde ebeveynlerin anlam dünyasından ayrılmak istediklerinde, bu çocukların “kaçış” olarak izledikleri yolun da ebeveynlerin onlara öğrettikleri çizgiyi izliyor olmasıdır. Bu nedenle, bir kimsenin esaretten özgürlüğe geçişi felsefi bir düşünmeyle yapılmıyorsa bu kimsenin özgürlüğe kavuşmuş olduğunu söyleyebilir miyiz? Felsefenin insanı yönlendirdiği şey tek kelimeyle “özgürlük”tür. “Özgürlük” denilen şey kulağa hoş gelen bir sözcüktür fakat özgür olmak çaba, disiplin, sabır, derin bir yalnızlık, süreklilik, uzun çalışma, hazlara hükmetme, “hayır” diyebilme, beğenide incelik, düşüncede derinlik, davranışta erdem, atılımda kararlılık gerektirir. Bunların hiçbirini yapmaksızın “kurtuluş” ve “özgürlük”ten söz etmek, mevcut anlam dünyasının konforlu alanında kalmak ve birtakım sorumluluklardan kaçmak olarak görünüyor.

 

Francois Ozon (1967) Dans la Maison (2012, Evde)

Christophe Barratier (1963 - ) Les Choristes (Koro) (2004)

Carl Theodor Dreyer (1889 - 1968) Ordet (1955, The Word) the search of the holiness of the mundane.

François Truffaut (1932-1984) Les Quatre Cent Coups (1959, The 400 Blows, 400 Darbe ya da Okulu Kırmak)

Alejandro Amenábar (2004) Mar Adentro / İçimdeki Deniz (2004) Ötanazi ile ilgili.

Kumai, Kei (1930-2007) Death of a Tea Master (1989)

Mike Nichols (1931-2014) Mezun (Aşk Mevsimi, 1967)

 

 

 

► "Bir kimse hayata nasıl ve neyle döndürülebilir?" Metin Bal.

 

Nikita Mikhalkov (1945 - ) Oblomov’un Yaşamından Birkaç Gün (1980) Ivan Alexandroviç Gonçarov'un (18 Haziran 1812 - 27 Eylül 1891) Oblomov (1859) romanından uyarlamadır. Gonçarov, İ. A. (2017) Oblomov, çev. Serpil Demirci, İstanbul: Öteki Yayınevi.

Makaleyi okumak için tıklayınız lütfen: "Gonçarov’un Oblomovkalı Platon’unun Varoluş Felsefesine Armağanı", Metin Bal. ("The Gift of Goncharov’s Plato of Oblomovka To The Philosophy of Existence") felsefelogos - Dosya Konusu: Platon. 2020 / 75.  Yıl: 24, Sayı: 75. ss. 55-86.  Sayı Editörü: İlknur Güler,  ISSN: 1309-9175,  İstanbul: Fesatoder Yayınları. EBSCOhost, The Philosopher's Index tarafından listelenmektedir.

   
   

4. HAFTA

 

4. FİLM

 

 

 

 

"Şiddet", Metin Bal.

4. FİLM: Elem Klimov (1933-2003) Gel ve Gör / Idi i Smotri (1985)

Pablo Picasso'nun Guernica (1973) tablosu. Subay: "Bunu siz mi yaptınız?" Picasso: "Hayır, siz yaptınız!"

► "Kaç faşist var? değil "faşizm nerede?"; "Kaç kişi öldü?" değil "Acı nerede?" doğru soru. Örnek haber: "İki can alan motosiklet sürücüsü, 'motosikletim kırıldı' diye acılı aileden şikayetçi oldu", https://www.sondakika.com/haber/haber-iki-can-alan-motosiklet-surucusu-motosikletim-14892690/

"Rousseau ve Şiddetin Kaynağı Olarak Eşitsizlik", Metin Bal. Sayı : 43, Doğu Batı Düşünce Dergisi, Konu: Şiddet  2008, Doğu Batı Yayınları, Ankara. ss. 87-98.

Adorno, Theodor W. - Horkheimer, Max (2010) Aydınlanmanın Diyalektiği, İstanbul: Kabalcı Yayınevi.

Kertzer, David I. (2018) Papa ve Mussolini, XI. Pius’un Gizli Tarihi ve Avrupa’da Faşizmin Yükselişi, çev. Ahmet Arslan, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.

Adorno, Theodor W.  (2016) Kültür Endüstrisi Kültür Yönetimi, çev. Mustafa Tüzel, Nihat Ülner, Elçin Gen, İstanbul: İletişim Yay.

Eagleton, Terry (2017) Kötülük Üzerine Bir Deneme, çev. Şenol Bezci, İstanbul: İletişim Yayınları.

 Reich, Wilhelm (2002) Faşizmin Kitle Ruhu Anlayışı, çev. Bertan Onaran, İstanbul: Payel Yayınları.

Canetti, Elias (2014) Kitle ve İktidar, çev. Gülşat Aygen, (Masse und Macht), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.

Otoriteryan Kişilik Üstüne, Adorno, / Hapishanenin Doğuşu, Michel Foucault, / Ölüm ve Labirent, Michel Foucault,/

Kötülüğün Sıradanlığı, Hannah Arendt, / Özgürlükten Kaçış, Erich Fromm, / Psikanaliz ve Savaş Nevrozları, Freud, /Nasıl Katil Olunur?, Delius, (Roman)

"Aydınlanma ve Eleştiri Felsefesi", Prof. Dr. Metin Bal, 12 Ağustos 2021 Perşembe, Saat: 13:00 - 15:00. Tonoz Domuz Alanı, Bergama, İzmir. Tonoz Düşünce Atölyesi 2021, Aykırı Yer, Aykırı Saat, Aykırı Konu, Aykırı Konuk, Aykırı Format, Güzel İşler Derneği. Konuşmanın 6 Bölümden oluşan videoları: 1. Bölüm: https://www.youtube.com/watch?v=8tBhVh8GpUY 2. Bölüm: https://www.youtube.com/watch?v=iITEZZr2Y9Q 3. Bölüm: https://www.youtube.com/watch?v=hWs0TV7XaEY 4. Bölüm: https://www.youtube.com/watch?v=a5-nnmo24-M 5. Bölüm: https://www.youtube.com/watch?v=DRAW4FRxX2g 6. Bölüm: https://www.youtube.com/watch?v=CD_68ofICys

► "Platon'un Kriton Diyaloğunda Sokrates'in Otorite Sorgulaması", Metin Bal, 18 Kasım 2015, XIV. Dünya Felsefe Günü Etkinliği konuşması, DEÜ, Edebiyat Fakültesi, Felsefe Bölümü.

► "Felsefe insanın içinde yaşadığı toplumsal düzeni anlamak ve dönüştürmekte yardımcı olabilir mi?", (Bkz. Felsefe Eğitimine Başlayanlar İçin Karşılama Konuşması, Düşünce Eğitimcisi Adayı İçin Bir Önhazırlık Denemesi ya da Felsefeye Giriş Hakkında Bir Kılavuz, Metin Bal.)

Carl Theodor Dreyer (3 Şubat 1889 – 20 Mart 1968) Jeanne d’Arc’ın Tutkusu (La Passion  de Jeanne d’Arc) (1928) (Gardiyan: “Sizi idama hazırlamak için buradayız.”, Katolik azize Jeanne d’Arc: “Bu kadar çabuk mu, nasıl bir ölüm?”, Gardiyan: “Kazıkta.”)

Roberto Rossellini (1906 - 1977) Roma Açık Şehir (Roma Città Aperta) (1945)

Pier Paolo Pasolini (1922-1975) Salo ya da Sodom’un 120 Günü (1975), Pasolini: "Faşizm, doğduğum ülkenin irrasyonel bütünlüğüne ait diyalektleri hoşgörmüyordu." "Cehennem sizlere doğru hareket halinde."

Martin Scorsese (17 Kasım 1942 - ) Taxi Driver (1976) “İçerdiği şiddet rahatsız edici boyutta olan bir sürü film var. Örneğin, Clint Eastwood’un Magnum Force’u (Silahın Gücü) gibi bir filmde; arada hareketsizlik ve can sıkıntısından başka bir şey bulunmadığı için, ben orada oturan insanların beklediği tek şeyin bir sonraki şiddet bölümü olduğunu düşünüyorum. Benim işaret ettiğim bu şiddet, bir amaca hizmet ettiğini düşündüğüm, diyelim Taxi Driver’daki (Taksi Şoförü) gibi bir şiddettir. Ben o filmden sanatsal bir şiddet çalışması ya da meşruiyeti olan belli bir anlamda bir şiddet çalışması olarak söz edeceğim. […] Silah lobisi, “Silahlardan kurtulalım,” demek yerine, “Taksi Şoförü gibi filmlerden kurtulalım, sinema endüstrisinin boğazına sarılalım,” demektedir.” (Sterritt, 2014: 170) Sterritt, David (2014) Jean-Luc Godard, çev. Selim Özgül, İstanbul: Agora Kitaplığı.

Jean-Pierre Melville (1917 - 1973) Gölgeler Ordusu (1969), Oliver Hirschbiegel (1957 - ) Çöküş (der Untergang) (2004), Francis Ford Coppola (1939- ) Apocalypse Now (1979), Stanley Kubrick (1928 - 1999) Full Metal Jacket (1987), Ridley Scott (1937 - ) Black Hawk Down (2001), Wolfgang Petersen (1941 - ) Das Boot (Mukaddes Vazife) (1981), István Szabó (1938) Mephisto (1981), John Badham (1939 - ) Wargames (1983) Senaryo yazarları: Lawrence Lasker & Walter F. Parkes. Bilim kurgu filmi olarak geçiyor. Soğuk savaş dönemiyle ilgili. Yönetmen: Spike Jonze (1969 - ) Senaryo: Charlie Kaufman (1958 - ) John Malkoviç Olmak (1999)

 

David Cronenberg, A History of Violence (Şiddetin Bir Tarihi, Şiddetin Tarihçesi, 2005) Bela bulaşır, dahası çağırır.

Ben Hecht & Joseph Von Sternberg, Underworld (Yeraltı Dünyası, 1927) Godard: “En muhteşem gangster filmidir.” (Sterritt, 2014: 17)

Tinto Brass (1933- ) Caligula (1979), Terrence Malick  (1943 -) Thin Red Line (İnce Kırmızı Çizgi) (1998), Giuseppe Tornatore (1956 - ) Malèna (2000)

Václav Marhoul (1960) Boyalı Kuş (2019, The Painted Bird), Gaspar Noe (1963 -) Irreversible (2002), David Fincher (1962 -) Zodiac (2007)

Denis Villeneuve (1967 - ) Incendies (2010), Eli Roth (1972 - ) Hostel: Part II (2007), Lynne Ramsay (1969 - ) We Need to Talk About Kevin (2011)

Michael Haneke (1942) The White Ribbon (Beyaz Bant) (2009), Cieutat, Michel & Rouver, Philippe (2014) Haneke Haneke'yi Anlatıyor, çev. Siren İdemen, İstanbul: Everest Yayınları. Damián Szifron (1975 - ) Relatos Salvajes / Vahşi Öyküler (Asabiyim Ben, 2014)

Florian Henckel von Donnersmarck, Werk Ohne Autor (Never Look Away /  Asla Gözlerini Kaçırma, 2018) Bkz. Eugen Hoffmann'ın Mavi Saçlı Kız heykeli.

   
 

İsyan (Revolt) Filmleri:

 

Şerif Gönen (1944 İskeçe Yunanistan -  ) Yol (1982) filmi. Yol filmi Yılmaz Güney’in (1 Nisan 1937, Adana, Yüreğir, Yenice – 9 Eylül 1984 Paris) yazdığı senaryodan uyarlandı.

 1982’de Cannes Film Festivali’nde [Jüri Üyeleri: Giorgio Strehler (İtalya) Jüri Başkanı, Jean-Jacques Annaud (Fransa), Suso Cecchi d'Amico (İtalya), Geraldine Chaplin (ABD), Gabriel García Márquez (Kolombiya), Florian Hopf (Batı Almanya), Sidney Lumet (ABD), Mrinal Sen (Hindistan), Claude Soule (Fransa) (CST yetkilisi), René Thévenet (Fransa)] En İyi Film Ödülü ya da Altın Palmiye ödülünü aldı. 

Yılmaz Güney’in son filmi  (1937- 1984) Duvar (1983) Yılmaz Güney’in Kayseri Cezaevinde yazdığı Soba, Pencere Camı ve İki Ekmek İstiyoruz romanından kendisi tarafından yapılan uyarlamadır. Bkz. Güney, Yılmaz (2019) Soba, Pencere Camu ve İki Ekmek İstiyoruz, İstanbul: İthaki Yayınları.

Yılmaz Güney’in Duvar filmi 1983 yılı Cannes Film Festivali’nde, 1990’da Lenin Ödülü verilen Andrei Tarkovsky’nin (4 Nisan 1932  Zavrazh'ye, Rusya - 29 Aralık 1986, Paris) sonuçta Ekümenlik Jüri Ödülü aldığı Nostalghia (1983) filmi] Cannes’da yarıştı ve Duvar filmine Jüri Özel Ödülü verildi. [1983 Cannes Film Festivali Jüri Üyeleri: William Styron (ABD) Jüri Başkanı Henri Alekan (Fransa), Yvonne Baby (Fransa) (gazeteci), Sergei Bondarchuk (Sovyetler Birliği), Youssef Chahine (Mısır), Souleymane Cissé (Mali), Gilbert de Goldschmidt (Fransa), Mariangela Melato (İtalya), Karel Reisz (İngiltere), Lia Van Leer (İsrail) (sinema resmi)] Çekimleri Fransa’da yapılan Duvar filminde Yılmaz Güney sinema tarihinde ilk defa Zazaca bir türküye yer verdi: Garip Şahin’in Haydêrê. Le Monde Gazetesi’nden Herve Guibert ile röportajında Guibert: “Yol’un yönetmeni Yılmaz Güney de sürgünde bir yönetmen. Bu yıl Cannes’da Duvar adlı filmi gösterilecek. Fransa taşrasında çekilmiş bir Türk filmi.” Tarkovsky: “Yanlış bir durum bu. Ülkelerin hayat koşullarındaki farklılıkların insan doğası üzerinde etkili olduğuna inanmıyorum. Bugün ruhun gelişmesine önem vermiyoruz.  Tam tersine, öyle görünüyor ki ruhu köksüzleştirmek için elimizden geleni yapıyoruz. Bala üşüşen sinekler gibi maddiyata gömülüyoruz ve orada kendimizi rahat hissediyoruz. İlerleme bizi doğru yöne götürüyor mu? Engizisyona kurban gidenlerin sayısı toplama kamplarına kurban gidenlerin sayısıyla karşılaştırıldığında Engizisyon’un altın çağ olduğunu söyleyebiliriz. Zamanımızın en büyük saçmalığı, manen daha düşük karakterde insanların, birleştiklerinde, insanlığın geri kalanına mutluluğu getirebileceğini düşünmektir. İnsanlar başkalarını kurtarmayı düşünüyorlar. Ama başkalarını kurtarmak için insanın önce kendisini kurtarması lazım. Manevi güce sahip olmak önemli. Bu olmazsa eğer, yardım olarak istenen şey dayatmaya, şiddete dönüşür. Herkes kendini kurtarabilseydi eğer, başkalarını kurtarmaya gerek kalmazdı. Tavsiyede bulunmayı, öğretmeyi seviyoruz, öte yandan bizimle ilgili olduğu sürece en ağır günahları görmezden geliyoruz.” Bkz. Şiirsel Sinema. Röportajın alıntılandığı kaynak: Andre Tarkovsky. https://www.youtube.com/watch?v=3ow1dMFIv2Y&ab_channel=BerkNazl%C4%B1 , çevrimiçi tarihi: 14.10.2020.

 

Derviş Zaim (1964 - ) Tabutta Rövaşata (1996)

   
 

   

 

5. HAFTA

 

 

5. FİLM

"Hayat, şu an, dünyevi değerler ve modernizm", Metin Bal.

 

5. FİLM Alfred Hitchcock (1899-1980) Rope (İp ya da Ölüm Kararı) (1948)

 

Hitchcock’un Rope (İp, Ölüm Kararı) Filmi Sinema Felsefesinde Ne Anlama Gelir?, Prof. Dr. Metin Bal 28 Kasım 2023 Salı, Nif Dağı, Kaynaklar, Buca, İzmir, Türkiye.

Video kaydını izlemek için bkz.: https://www.youtube.com/watch?v=4MO9PxUA8CM&t=62s

 

Alfred Hitchcock (13 Ağustos 1899 - 29 Nisan 1980) Vertigo (1958)

Sufle'yle ve Vertigo Filmiyle Hayatın Tadını Çıkarın (Video için tıklayınız lütfen)

 

Hitchcock: “Drama sıkıcı kısımları kesilmiş hayattır.” / "Drama is life with the dull bits cut out."

 

 "3. MODERNİZMİN ORTAYA ÇIKIŞI VE YAYILMASI (1949-1958), 12. Eleştirel Kendini Yansıtma ya da Auteurün Doğuşu", ss. 227-250. Kovács, András Bálint (2010) Modernizmi Seyretmek, Avrupa Sineması, 1950-1980 / Screening Modernism, European Art Cinema, 1950-1980, çev. Ertan Yılmaz, Ankara: De Ki Basım Yayım Ltd. Şti.

 

"Modernizm, Derinlik Modelleri ve Sanat", Metin Bal. 11 Ağustos 2017, Saat: 15:00-17:00. DEÜ Tınaztepe Kampüsü Öğretim Üyeleri Binası, Felsefe Bölümü, Oda no: 328. (Video kaydı için tıklayınız lütfen.)

 

Flâneur, Kalabalıklar Arasında Modern Hayatın Gözlemcisi.

Modern Hayatın Ressamı” Charles Baudelaire, ss. 89-141. İçinde: Baudelaire, Charles (2003) Modern Hayatın Ressamı, çev. Ali Berktay, İstanbul: İletişim Yayınları.

 

Michelangelo Antinioni (1912-2007) Blow-up (Cinayeti Gördüm) (1966). Uyarlama: Cortázar,  Julio (2015) Cinayeti Gördüm (Blow-up) Çev. Nihal Yeğinobalı, İstanbul: Can Yay.

 

 

 

   
 

" 1. MODERN NEDİR? 1.Modernizmi Kuramlaştırmak. 2. Sinemada Klasik/Modern Ayrımı Kuramları", ss. 5-50.

Kovács, András Bálint (2010) Modernizmi Seyretmek, Avrupa Sineması, 1950-1980 / Screening Modernism, European Art Cinema, 1950-1980, çev. Ertan Yılmaz, Ankara: De Ki Basım Yayım Ltd. Şti.

   

6. HAFTA

6. FİLM

►  "Bir Kimse Nasıl, Neyle ve Ne Zaman Dönüşür?", Metin Bal.

 

► 6. FİLM: Sally Potter (1949- ) Orlando (1992). Roman: Woolf, Virginia (2011) Orlando, çev. Seniha Akar, İstanbul: İletişim Yayınları.

https://www.youtube.com/watch?v=HzNgeE8cLbQ&t=2s

 

Pier Paolo Pasolini (1922-1975) Oedipus Rex (Kral Odipus) (1967). "Hakikat için tek bir göz bile neden fazladır?"

 

Luis Bunuel (1900-1983) Belle de Jour (Gündüz Güzeli ),  (1967). Tristana (1970). Viridiana (1961)

Luis Bunuel’in (1900-1983) Gündüz Güzeli (Belle de jour) (1967) filmi Joseph Kessel’in Gündüz Güzeli (Belle de jour) adlı romanından sinemaya uyarlanmıştır. Kendi iç dünyamızı, istek ve arzularımızı yönlendirebiliyor muyuz? Bir fantezi dünyamız var mı? Gerçek adı verilen bu herkese ait olan çıplak şeyi kendi fantazilerimizle giydirip şekillendirebiliyor muyuz?

 

Jorgo Lantimos, The Lobster (İstakoz, 2015) Sevgi insanı ne yapar? Sevgi insanı nasıl dönüştürür?

David Cronenberg (1943 - ) Naked Lunch (Çıplak Şölen, 1991)

Bernardo Bertolucci (1941 - 2018) Before The Revolution (Devrimden Önce, 1964)

Demy, Jacques (1931 - 1990) Lola (1960) "Ağlamak isteyen ağlar, ama sadece gülebilen güler." (Çin atasözü)

Ingmar Bergman (1918 - 2007) The Serpent's Egg (1977)

Stanley Kubrick (1928 - 1999) Barry Lyndon (1975)

Claude Chabrol (1930 - 2010) Madame Bovary (1991)

Asgar Ferhadi (1972- ) Bir Ayrılık (2011)

Josef von Sternberg (1894 - 1969) Der Blaue Engel (1930).

Milos Forman (1932- ) Hair - Bırak Güneş İçeri Girsin (1979)

Randal Kleiser & Patricia Birch Grease (1978)

Jan-Luc Godard (1930 - 2022) Breathless (1960, Serseri Aşıklar).

Godard,  Sosyalizm (2010) "Yazmayı öğrenmeden görmeyi öğrenmek..."

Godard, Dile Veda (2014) Konuşarak iletişim kurmakta zorluk çekenler...

Jim Jarmusch (1953 - ) Down By Law (1986).

Bernardo Bertolucci (1940- ) Besieged (Teslimiyet )(1998).

Steve Mcqueen (1969 - ) Shame (Utanç) (2011), Hunger (Açlık) (2008).

Fritz Lang (1890-1976) Woman in the Window (1944).

Tim Roth (1961 - ) The War Zone (Savaş Bölgesi, 1999)

Mike Leigh (1943 - ) Naked (Çıplak, 1993)

Taika Waititi Hunt for the Wilderpeople (2016)

Ben Stiller The Secret Life of Walter Mitty (2013)

Sam Mendes Away We Go (2009)

Francis Ford Coppola Youth Without Youth (2007)

Giuseppe Tornatore (1956 - ) Cinema Paradiso (17 Kasım 1988)

Kieslowski,  Krzysztof (1941-1996)  Trois Couleurs (Üç Renk) (Mavi, 1993; Beyaz, Kırmızı (1994) Bir kimse özgür olup olmadığını ne zaman düşünür? Bir kimse, özgür olmadığını nelere bakıp söyler? Özgürlük nasıl başarılabilir? Julie yeni bir hayata nasıl başlayabilir? Sevginin kurtarıcı bir güç olduğuna inanmak, varlığı insanlar arasına sıkıştırılmış bir sevgi anlayışının sonucu olabilir mi?

Jayme Monjardim & Luca Bueno, The Dreamseller (Rüya Satan Adam, 2016) Augusto Cury'nin The Dreamseller: Calling (2011) romanından uyarlamadır.

Nicholas Ray (1911 - 1979) In a Lonely Place (Issız Bir Yerde, 1950)

 

 

 

 

 

 

► 7. Hafta: 17 Kasım 2023 Cuma Günü yapacağım bir konuşmayla 22. Dünya Felsefe Günü'nü kutlayacağım. Dünya Felsefe Günü 17 Kasım aynı zamanda benim doğum günümdür. Yapacağım konuşmanın başlığı: "Geleceğin İnsanını Yaratmaya Koridor: Peter Schlemihl'ın Olağanüstü Öyküsü'nün Düşündürdüğü Sorular", Konuşmacı: Prof. Dr. Metin Bal.

   

7. ve 8. Hafta

VİZE HAFTASI

 

 

9. HAFTA

7. FİLM

"Toplum ve Felsefe", Metin Bal.

 

7. FİLM: Claude Chabrol (1930-2010) Seremoni (1995)

 

Claude Chabrol'un Seremoni (La Cérémonie, 1995) Filmi, Sinemada Son Marksist Film Felsefede Ne Anlama Gelir?, Prof. Dr. Metin Bal. 12 Aralık 2023 Salı Günü, Nif Dağı, Kaynaklar, Buca, İzmir - Türkiye.  Video kaydı için bkz.: https://www.youtube.com/watch?v=0HVg7h4PZFM&t=84s

 

Seremoni filmi Rendell'in Taştan Hüküm  (1977) romanının bir uyarlamasıdır. Rendell, Ruth (1991) Taştan Hüküm, çev. Armağan İlkin, İstanbul: Remzi Kitabevi.

"Sartre'ın Marksist Estetik Kurama Katkıları ve Marksist Bir Sanat Yapıtı Olarak Seremoni Filmi", Metin Bal. felsefelogos/Marksist Estetik, Yıl: 19, sayı: 59, Sayı editörü: Metin Bal, 2015, İstanbul: Akademi Matbaacılık. ISSN: 1309-9175. ss. 95-111.

 

"La Ceremonie "Son Marksist Film", ss. 126-142, İri, Murat (2011, derleme) Sinema Araştırmaları: Kuramlar, Kavramlar, Yaklaşımlar, İstanbul: Derin Yayınları.

 

Robert Bresson (1901 - 1999) Au Hasard Balthazar / Rastgele Balthazar (1966)

Luis Bunuel (1900-1983)  Diary of a Chambermaid (Bir Oda Hizmetçisinin Günlüğü) (1964).

Masaki Kobayashi (1916 - 1996) The Human Condition, 1.) No Greater Love (1959), 2.) Road To Eternity (1959), 3.) A Soldier's Prayer (1961)

Matthew Warchus Pride (2014)

Jordan Peele Get Out (2017)

Fernando León de Aranoa Los lunes al sol (2002)

Ken Loach Bread and Roses (2000)

Federico Fellini (1920-1993) Kadınlar Şehri (1980), La notti di Cabiria (Kabiria'nın Geceleri) (1957).

Christine Jeffs (29 Ocak 1963) Sylvia (2003).

Dardenne Kardeşler İki Gün ve Bir Gece (2014) Film ptoleterya arasındaki dayanışmayı konu edinir. İşsiz bir kimse ne yapmalıdır? Sandra gibi "Ben yokum!" mu demelidir? Sandra işine geri dönebilmek için çalışma arkadaşlarından yardım ister. Sandra da dahil olmak üzere hiç kimse kapitalist sistemin, sistem içinde yaşayan yurttaşların uyması gereken standart konfordan vazgeçmek istemez. Buradaki dayanışma "yardım"dan öteye gitmez. Üstelik yardımda bulunmayı düşünen kimseler, başkalarının kararlarıyla eyleme geçerler. Bir kimse şunu söyleyebilmelidir: "Herkesten önce benim düşüncem, yargım ve kararım nedir?" Görünen şu ki hiç kimse kendi özgürlüğünü göz önünde tutmamaktadır. Sanrda'nın dediği gibi: "Keşke onun gibi, bir kuş gibi olsam."

 

 

 

 

 

10. HAFTA

8. FİLM

► "Aşk ya da Temassızlık, İletişimsizlik Sorunu", Metin Bal.

 

8. FİLMMichelengelo Antonioni (1912-2007) Gece (La Notte) (1961) (İletişimsizlik üçlemesi'nin ikinci bölümü. Antonioni'nin İletişimsizlik Üçlemesi: Macera (L'Avventura) (1960), Gece (La Notte) (1961), Batan Güneş (L'eclisse) (1962: Lidia wander Milan during the day "Observing the harsh, uncoordinated fragments of life.")

 

Video kaydı için bkz.: https://www.youtube.com/watch?v=_dr2ITn_kBU

 

"Platon’un Symposion’unda Eros Ya da Sokrates’in Bildiği Tek Şey Olan Aşk Üzerine" ("On Eros or Love, The Only Thing Socrates Knows in Plato’s Symposion"), Metin Bal.

 

François Truffaut (6 Şubat 1932 - 21 Ekim 1984) La Femme d'à côté (1981, The Woman Next Door, (Tr. Penceredeki Kadın :-) )) Tristan ve İzolde destanının çağdaş bir yorumu.

 

Algea ve Bruce'un Varoluş Dayanışması. Aşk Üzerine Bir Diyalog (Metin Bal) başlıklı sekiz tablodan oluşan bu felsefi öykü kitabında aşk konusunu tartışan Algea ve Bruce'u kendileriyle ilgili ifadeyi bulma arayışında görüyoruz. Kasım 2020. 83 Sayfa. Ankara: Perseus Yayınevi. ISBN: 978-605-7726-83-4. https://www.perseusyayinevi.com/kitap/algea-ve-bruceun-varolus-dayanismasi/

 

Éric Rohmer’in (1920 - 2010) Altı Ahlak Hikayesi serisi, 1. The Bakery Girl of Monceau (1963), 2. Suzanne’s Career (1963), 3. My Night at Maud’s (Maud’la Bir Gece) (1969), 4. La collectionneuse (Koleksiyoncu Kadın, 1967), 5. Claire’s Knee (Claire'in Dizi1970), 6. Love in the Afternoon (1972)

Michelengelo Antonioni (1912-2007) Bir Aşkın Öyküsü (Chronaca di un amore, 1950)

Claude Chabrol (1930 - 2010) Le Beau Serge /Yakışıklı Serge (1958)

Kim Ki-Duk (1960 - 2020) 3-Iron  (2004, Boş Ev) Kadın başka bir adamla evde yaşıyor.  Kocası bu adamı göremiyor.  3 kişi var fakat hangisi yok?

Celine Song (1988) Past Lives (2023, Geçmiş Yaşamlar)

Jim Jarmusch (1953 - ) Kahve ve Sigara (2003) İnsanlar arasında ortak şeyler nelerdir? Hangi şeyler insanları birleştirir, ortak kılar?

David Lean (1908 - 1991) Brief Encounter (1945, Kısa Karşılaşma)

Richard Linklater Before Sunset (1995), Sunrise (2004), Midnight üçlemesi (2013)

Joe Wright Atonement (2007)

Jarmusch, Jim (22 Ocak 1953 - ) Night on Earth (1991)

Alexander Sokurov (1951 - ) Faust (2011), Mournful Unconcern (Kederli Kayıtsızlık) (1983)

Ethan Coen & Joel Coen, A Seious Man (Ciddi Bir Adam, 2009)

Jean-Luc Godard (3 Aralık 1930 - ) Aşka Övgü (Éloge de Lamour, In Praise of Love) (2001)

Kubrick, Stanley (1928-1999) Lolita (1962) Nabokov, Viladimir (1899 - 1977) (2016) Lolita, Beyaz Irktan Dul Bir Erkeğin İtirafları, (1955) çev. Fatih Özgüven, İstanbul: İletişim Yayınları.

Truffaut, François (1932-1984) L'amour en fuite (1979) (Kaçan Aşk / Love on the Run)

Lee, Kang Sheng (1968 - ) Help Me, Eros (2007) (Yetiş Eros)

François Truffaut’nun (1932-1984) Victor Hugo’nun kızı Adele Hugo’nun gerçek yaşam öyküsünü ve aşk hayatını anlatan Adele H.’nin Öyküsü (1975) filmi (Adele’yi Isabelle Adjani oynuyor.)

Marco Ferreri (1928 - 1997) L'Ultima Donna (1976, Son Kadın)

Daniele Luchetti (1960 - ) Lacci (2020, The Ties / Bağlar)

David Fincher (1962 - ) Yedi (Seven, 1996)

Oliver Stone (1946 - ) Katil Doğanlar (1994, Natural Born Killers) Senaryo: Quentin Tarantino

Laetitia Colombani (1976) Seviyor Sevmiyor (2003)

Peter Segal (1962 -  ) Elli İlk Öpücük (13 Şubat 2004)

Philip Kaufman (1936 - ) Varolmanın Dayanılmaz Hafifliği (1988)

Kundera, Milan (1999) The Unbearable Lightness of Being, [Varolmanın Dayanılmaz Hafifliği] tr. from the Czech by Michael Henry Heim, London: Faber and Faber.

Catherine Corsini (1956 - ) İmkansız Aşk (An Impossible Love, 2018)

 

Çiğdem Vitrinel (1973 - ) Fakat Müzeyyen Bu Derin Bir Tutku (2014) Aşık sevgilinin gönüllü kölesidir. Her şeyi onun için yapar. Buna rağmen her şeyi sevgiliden bekler. Aşık sevgiliden ne ister? Her şeyi. "Çıt sesi bazen bir şeyden bazen de bir insandan gelir." Bu sesi duyduktan sonra aşkın kopmuş şeridi birleştirilemez. Ayrılık aşığın tüm itirazları ve ıstıraplarına rağmen gerçekleşmiştir. Bunu kabul etmeyen aşığın ağzına kıskançlık egemen olur. O, sevgilinin en hassas duygusal anında bile kendisini rahatlatıcı fakat sevgiliyi tiksindiren kıskançlığa söz verir. Aşık yeni bir hayata ancak kıskançlığa sözlerinde değil eylemlerinde de tam yetki verdiğinde başlayabilir. Mümkün oldukça hikayeler anlatın. Aşk olayında haklı görülen hikayeyi anlatandır. O an kimin anlattığı hikaye dinleniyorsa o haklı bulunuyor. Sevgili sorar: "Ya sonra?" Aşığın bu soruya verebileceği hiçbir cevap sevgili için ikna edici değildir.

 

Alejandro Agresti (2006) Göl Evi (2006)

   

11. HAFTA,

 

9. FİLM

 

 

 

 

 

 

 

 

 

► "Düşünce, İfade, Konuşma ve Bir Kimse Olma Arayışı", Metin Bal.

 

9. FİLMJan-Luc Godard (1930 - ) Vivre sa vie (Kendi Hayatını Yaşamak, My Life to Live, Yaşanacak Hayatım) (1962)

Dziga Vertov (2 Ocak 1896 - 12 Şubat 1954) 1919, Anniversary of the Revolution, 1919 The Exhumation of the Remains of Sergei Radonejz (kısa), 1922 History of the Civil War, 1922 Department Store (kısa), 1922-25 Kino-Pravda (23 bölüm, kısa) (süpervizör), 1923 Yesterday, Today, Tomorrow (no: 13), 1923 Spring Film-Truth (no: 16), 1924 Leninist Film-Truth (no: 21), 1925 In the Heart of the Peasant Lenin is Alive (no: 22), 1923 Five Years of Struggle and Victory, 1924 Give Us Air! (kısa), 1926 Forward, Soviet! (süpervizör), 1926 One Sixth of the World (süpervizör), 1929 The Man With the Movie Camera (Kameralı Adam) (süpervizör), 1934 Three Songs of Lenin (Lenin İçin Üç Şarkı), 1937 Memories of Sergo Ordzhonikidze (kısa), 1938 Glory to Soviet Heroines (kısa), 1938 Three Heroines, 1941 Blood for Blood, Death for Death (kısa), 1941 News Men - In the Line of Fire (kısa), 1942 To You, Front – Kazakhstan’s Tribute to the Front.

 

Marcel Ophüls (1 Kasım 1927 -) Matisse, ou Le talent du Bonheur (1960), Love at Twenty (1962), Peau de banane (1963, Muz Kabuğu), Fire at Will (1965, Ateş Serbest), Munich or Peace in our Time (1967), The Harvest of My Lai (1970), The Sorrow and the Pity (1969) Keder ve Acıma. A Sense of Loss (1972, Bir Kayıp Duyumu), The Memory of Justice (1973–76, Adalet Hafızası), Hôtel Terminus: The Life and Times of Klaus Barbie (1988) - November Days (1992), Veillées d'armes (The Troubles We've Seen: A History of Journalism in Wartime) (1994), Un Voyageur (2012, Bir Gezgin)

 

Tonny Scott  (1944-2012) The Hunger / Açlık (1997)

Agnès Varda (1928 - 2019) Yersiz Yurtsuz (1985) Mona: "Ben varım."

Kenji Mizoguchi - Yasuzo Masamuro Street of Shame (1956)

Michelangelo Antinioni (1912-2007) Bir Kadının Tanımlanması / Identification of a Woman (1982)

Mike Leigh Another Year (2010)

Shane Meadows This is England (2006)

Richard Curtis Pirate Radio (2009)

 

► "Yaşamak" ne demektir?

Wim Wenders (1945 - ) Der Himmel über Berlin (Arzunun Kanatları) (1987)

Nicolas Roeg (1928 - 2018) The Man Who Fell to Earth (1976)

Barry Levinson (1942 - ) Doktor Ölüm (You Don't Know Jack, 2010)

 

► İnsan yaşamının şiirselliği:

 

Charlie Kaufman (1958 - ) I am Thinking of Ending Things (2016) (Her Şeyi Bitirmeyi Düşünüyorum) Lain Raid'ın (1980 - ) I am Thinking of Ending Things (2016) romanından uyarlamadır.

Jim Jarmush (22 Ocak 1953 - ) Paterson (2016) / Sally Potter (1949 - ) Yes (2004) / Muhsin Mahmelbaf (1957) Gabbeh (1996) /John Krokidas, Sevdiklerini Öldür (Kill Your Darlings, 2013) / Jane Campion, Bright Star (2009) / Alejandro Jodorowsky, Endless Poetry (poesia sin fin), 2016. /Rob Epstein & Jeffrey Friedman, Howl, 2010. /Sergei Parajanov, Sayat Nova, 1969. / Chang-dong Lee, Shi, 2010. /Mikhail Klatozov, Soy Cuba, 1964. /Jean Cocteau, Orphée, 1950. / Roy Andersson, İkinci Kattan Şarkılar, 2000. /Hal Hartley, Henry Fool, 1997. /Andrea Segre, Io sono Li, 2011. /Julian Schnabel, Karanlıktan Önce, 2000. /Alain Tanner, Beyaz Kentte, 1983. /Eliseo Subiela, The Dark Side of The Heart (El lado oscuro del corazón), 1992. /Hans Petter Moland, Zero Kelvin, 1995. /Marco Ferreri, Sıradan Delilik Öyküleri, 1981. / Rainer Werner Fassbinder, Satansbraten, 1970. / Valerio Zurlini, İlk Gecenin Sıcaklığı, 1972. / Andrej Wajda, Wesele, 1973. / Joanna Kos - Krauze & Krzystof Krauze, Papusza, 2013. / Ferdinando Cito Filomarino, Antonia, 2015. / Germano Maccioni, Fedele alla linea, 2013. / Ji-woo Jung, Eungyo, 2012.

   

12. HAFTA

10. FİLM

 

 

"Teknoloji Sorunu: Bilim-Kurgu", Metin Bal.

 

► 10. FİLM:  Stanley Kubrick (1928 - 1999) 2001: A Space Odyssey (1968, Bir Uzay Destanı)

 

Makale: "Kubrick’in 2001: Bir Uzay Destanı Filmindeki Teknolojik Yolculuğun Felsefe Işığı Altında Sorgulanması" / "An Interrogation of the Technological Journey in Kubrick’s 2001: A Space Odyssey in the Light of Philosophy", Metin Bal, felsefelogos dergisi, Dosya Konusu: Aristoteles, 2021, Yıl: 25 Sayı: 77, ss. 37-75. İstanbul: Fesatoder Yayınları. ISSN: 1309-9175. EBSCOhost ve The Philosopher's Index tarafından taranmaktadır.

 

Foucault, Michel (2020) Eleştiri Nedir? Kendilik Kültürü, çev. Murat Erşen, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.

 

Clarke, Arthur C. (1998) Expedition to Earth, New York: Del Rey Book.

Clarke, Arthur C. (1999) Uzak Dünyanın Şarkıları, çev. M. Alper Çopur, İstanbul: Sarmal Yayınevi.

 

Clarke, Arthur C. (2016)  2001: Bir Uzay Destanı, çev. Oya İşeri Gever, Önsöz Arthur C. Clarke & Stanley Kubrick, İstanbul: İthaki Yayınları.

Önsöz”, Arthur C. Clarke & Stanley Kubrick, ss. 9-10. “2001’e Dönüş”, Arthur C. Clarke, ss. 11-22.

 

Belgesel: Kubrick, A Llife in Pictures: https://www.youtube.com/watch?v=ApEh9Sm4BR0

 

Stanley Kubrick: “Evrenimizde nelerin bizi beklediğini hiç kimse bilmiyor. Son zamanlarda önde gelen astronomlardan biri şöyle demişti: “Bazen evrende yalnız olduğumuzu düşünüyorum, bazen de yalnız olmadığımızı düşünüyorum. Her iki düşünce de epey sarsıcı.” "

 

27. Café-Philo: "Kubrick'in 2001: Bir Uzay Destanı Filmi, Clarke'ın 2001: Bir Uzay Destanı romanı & Heidegger'in Tekniğe İlişkin Soruşturma Denemesi", Prof. Dr. Metin Bal. 

Video kaydı için bkz.: 1. Bölüm: https://www.youtube.com/watch?v=kPIne20QXPI , 2. Bölüm: https://www.youtube.com/watch?v=RbGXARMCV5A3. Bölüm https://www.youtube.com/watch?v=EzE8taf6vHU , Yüzyüze (& eşzamanlı online) gerçekleştirilmiştir. 19 Eylül 2021 Pazar Günü, Saat: 20:00 - 24:30. Yer: İzmir, Karşıyaka, Dodokitap Kitabevi ve Kafeterya. Donanmacı 1737 sk. No: 11/A.

 

Konferans: Sanat Yapıtının Kökeni Nedir? Martin Heidegger'in Düşünmesi Yoluyla,  Prof. Dr. Metin Bal. Sanat & Hayat Günleri. Tarih: 10 Mart 2023 Cuma Günü, Saat: 17.00 - 18.30 Yer: BonVivant, Cumhuriyet Bulvarı No: 268 Alsancak, Konak 35220 - İzmir.  Sosyal Sorumluluk Projesi Karma Sergi: Carpe Urbem (Şehrin Tadını Çıkar) I: Kent ve Yaşam. Sergide yapıtları yer alan sanatçılarCan Yeşiloğlu, Eda İlbeyci, Emre Evcimen, Funda Alkan, Leyla Pekmen, Volkan Dinçer. Küratör: Dr. İpek Yeğinsü (Kadir Has Üniversitesi, İstanbul. Görsel İletişim Tasarımı Bölümü Öğretim Üyesi) Etkinlikten elde edilen gelir 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş Depremi'nden etkilenen öğrencilerin eğitimi için sevk edildi.

Video kaydını izlemek için: https://www.youtube.com/watch?v=O7QTOBg36_s

 

Ajar, Emile (2009) Onca Yoksulluk Varken, çev. Vivet Kanetti, İstanbul: Agora Kitaplığı.

Aiskhylos, (2000) Zincire Vurulmuş Prometheus, çev. Azra Erhat, S. Eyuboğlu, İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.

Baudrillard, Jean (2008) Simulakrlar ve Simülasyon, çev. Oğuz Adanır, Ankara: Doğu Batı Yayınları.

Badiou, Alain (2020) “Platon’un anladığı anlamda idea nedir?”, çev. Murat Erşen. İçinde: felsefelogos dergisi, sayı: 75 (2020/2), ss. 7 -12. İstanbul: Yazın Basın Matbaacılık Trz. Tic. Ltd. Şti.

Corbey, Raymond (2021) “Homo Habilis’s Humanness: Phillip Tobias as a Philosopher”, İçinde: Hist. Phil. Life Sci., 34 (2021), ss. 103-116.

Heidegger, Martin (2000) Vorträge und Aufsatze, Gesamtausgabe, I. Abteilung: Veröffentlichte Schriften 1910-1976, Band 7, Frankfurt am Main: Vittorio Klostermann.

Heidegger, Martin (1998) Tekniğe İlişkin Soruşturma, çev. Doğan Özlem, İstanbul: Paradigma Yayınları.

Heisenberg, Werner (1987) Çağdaş Fizikte Doğa, çev. Vedat Günyol & Orhan Duru, Ankara: V Yayınları.

McLuhan, Marshall (2019) Yaradanımız Medya, Medyanın Etkileri Üzerine Bir Keşif Yolculuğu, tasarım: Jerome Agel, çev. Ünsal Oskay, İstanbul: Nora Kitap.

Platon (2016) Devlet, çev. Hüseyin Demirhan, İstanbul: Islık Yayınları.

Kubrick, Stanley & Norden, Eric (1968) “Stanley Kubrick interview with Playboy magazine”, çevrimiçi sayfası: https://scrapsfromtheloft.com/movies/playboy-interview-stanley-kubrick/, çevrimiçi olduğu tarih: 15.09.2021.

Schopenhauer, Arthur (2021) İstemenin Özgürlüğü Üzerine, çev. Adnan Esenyel, Ankara: Fol Kitap.

Seidelman, Arthur Allan (2017) Seidelman’ın Kendi Ağzından Hayat Öyküsü, https://www.yiddishbookcenter.org/collections/oral-histories/interviews/woh-fi-0001005/arthur-allan-seidelman-2017

 

Don Siegel (1912 - 1991) Invasion of the Body Snatchers (Beden Kemiricilerin İstilası ya da Ceset Yiyicilerin İstilası, 1956)

Philip Kaufman (1936 -) Invasion of the Body Snatchers (1978)

   

 

 

 

Heidegger, Martin (1994) Vorträge und Aufsätze, Stuttgart: Verlag Günther Neske.Heidegger, Martin (1977) The Question Concerning Technology and Other Essays, İng. çev. William Lovitt, London: Harper Torchbooks.

Heidegger, Martin (1998) Tekniğe İlişkin Soruşturma, Çev. Doğan Özlem, İstanbul: Paradigma Yayınları.

Heidegger, Martin (1998) Teknik ve Dönüş, Çev. Necati Aça, Ankara: Bilim ve Sanat Yay.

Heidegger, Martin (1994) Holzwege, Gesamtausgabe, Band 5, Frankfurt am Main: Vittorio Klostermann.

Heidegger, Martin (1950) Nietzsches Wort “Gott ist tot”. In Holzwege. Frankfurt: Klostermann.

Heidegger, Martin (2001) Nietzsche’nin “Tanrı Öldü!” Sözü ve Dünya Resimleri Çağı, Çev. Levent Özşar, Bursa: Asa Kitabevi.

Die Zeit des Weltbildes (1938)”, Martin Heidegger. İçinde: ss. 75-113. Heidegger, Martin (2003) Holzwege, Frankfurt am Main: Vittorio Klostermann.

Dünya Resimleri Çağı”, Martin Heidegger. İçinde: ss. 65-102, Heidegger, Martin (2001) Nietzsche’nin Tanrı Öldü Sözü ve Dünya Resimleri Çağı içindeçev. Levent Özşar, Bursa: ASA Kitabevi.

The Age of the World Picture”, Martin Heidegger. İçinde: ss. 115-154, Heidegger, Martin (1977) The Question Concerning Technology and Other Essays, tr. and with an introduction by William Lovitt, New York: Harper & Row, Publishers.

 

Ridley Scott, Alien (1979, Yaratık)

Ridley Scott, Prometheus (2012) Kendi yaratıcısını yok etmesi insan soyu için bir sorun değilse, insan tarafından yaratılmış bir şeyin kendi yaratıcısını yok etmesi de bir sorun olarak görülebilir mi?

Ridley Scott (30 Kasım 1937 - ) Alien: Covenant (2017, Yaratık: Anlaşma)

Ridley Scott  (1937 - ) Raised by Wolves (Kurtlar Tarafından Yetiştirilmek, TV Series – The First Season, 2020)

 

James Cameron (1954 - ) True Lies (1994, Gerçek Yalanlar) Hayalgücü ürünü teknolojiye yön verir.

Neil Blomkamp (1979 - )  District 9 (2009, 9. Bölge)

Shane Carruth (1972 - ) Kapsül (Primer, 2004)

Duncan Jones (1971 - ) Moon (2009)

Chris Weitz (1969 - ) Golden Compass (Altın Pusula, 1969) Hasılatı yapım maliyetini karşılamadı.

Steven Spielberg (18 Aralık 1946 - ) Artificial Intelligence (A.I., Yapay Zeka, 2001)

r  

 

Teknoloji Sorunu: Bilim insanı nasıl bir tutuma sahip olmalıdır?

 

Andrei Tarkovsky (4 Nisan 1932 - 29 Aralık 1986) Solaris (1972)

 

Sınır Felsefesi (The Frontier Philosophy)

 

Khris: "Toltstoy’u hatırlıyor musun? İnsansoyunu bir bütün olarak sevmenin imkansızlığı üzerine çektiği ıstırabı?"

 

Solaris filmi Stanislaw Lem'in (1921 - 2006) Solaris adlı romanından uyarlanmıştır.

Lem, Stanislaw (2010) Solaris, çev. Mehmet Aközer, Carl Tighe'nin Sonsöz'üyle, İstanbul: İletişim Yayınları.

   

 

Tarkovski, Andrei (1932-1986) Stalker (İz Sürücü) (1979)

Peter Weir’ın (1944 - ) Picnic at Hanging Rock filmi Slavoj Zizek için: ”Tarkovski’nin Stalker’ının başka bir versiyonu gibi”

 

 

 

"Uygarlığın kendisini ilettiği medyum gelişiminin alternatif bir yolu mümkün müdür?" Metin Bal.

 

 Denis Villeneuve (1967 - ) Dune (Çöl Gezegen, 2021)

Denis Villeneuve (1967 - ) Dune (Çöl Gezegeni, 2020) Bu film, Frank Herbert'in Dune (Çöl Gezegeni, 1965) romanının sinemaya uyarlanmış hali.

Herbert, Frank (2007) Dune, Texas: Gateway Publishing. (Herbert, Frank (2017) Dune (Çöl Gezegeni) çev. Dost Körpe, İstanbul: İthaki Yayınları.)

 

►  Alejandro Jodorowsky, Dune Belgeseli: https://www.youtube.com/watch?v=iVDOuUfu9Kw

 

David Lynch (1946) Dune (Çöl Gezegen,  1984)

   

11. FİLM

Sinemada Postmodern

13. Hafta

11. HAFTA: "Postmodernizm", Metin Bal.

► Charlie Kaufman (1958 - ) Synecdoche, New York (2008, New York Yanılsamaları)

● McLuhan, Marshall & Fiore, Quentin (1996) The Medium is the Massage, London: Penguin Books.

1. "Baudrillard’a Göre Postmodern Sanat ve Simülakr ya da Gerçeğin Yerini Alan Gölge"/"Postmodern Art For Baudrillard and Simulacr or Reality Replaced with the Shadow", Metin Bal. felsefelogos dergisi / dosya konusu: Psikanaliz ve Felsefe. Yıl: 21, Sayı: 66, 2017/3. ss. 153-174. İstanbul: Fesatoder Yayınları. Listelendiği indeksler: EBSCOhost, The Philosopher's Index.

2. "Charlie Kaufman’ın Synecdoche, New York Filminin Felsefi Bir Değerlendirilmesi, Postmodern Dönemde İnsanın Durumu ve Çıkış Yolları" / "A Philosophical Evaluation of Charlie Kaufman’s Film Synecdoche, New York, The Situation of Human Being in Postmodern Era and The Ways Out." Metin Bal. felsefelogos dergisi 2018/4, Aralık. Sayı: 71, ss. 7-21. ISSN: 1309-9175.  EBSCOhost, The Philosopher's Index. İstanbul.

3. "Postmodernizmin Düşünce ve Sanat Dünyasında Tanımı", Metin Bal. Mavi Atlas, Gümüşhane Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Elektronik Dergisi, Sayı 4 (Bahar 2015), ss. 120-135.

4. "Postmodernizm, Simülakr, Tatile Gönderilmiş Gerçek" Konferansı. Konuşmacı: Metin Bal. Video kaydını izlemek için tıklayınız: https://www.youtube.com/watch?v=dxuOPivouHQ , 13 Haziran 2017, DEÜ, Tınaztepe Kampüsü,Öğretim Üyeleri Binası, Felsefe Bölümü, 3. Kat, oda no: 328.

5. "Postmoderni Tanımlamak (1986)", Jean-Francois Lyotard. çev. Metin Bal, Afşar Timuçin'e Armağan, Editörler: Çetin Veysal & Zehragül Aşkın, 2010, Etik Yayınları, İstanbul. ss. 453-456.

► "Hiçliğin Yok Oluşu", ss. 416-422. Kovács, András Bálint (2010) Modernizmi Seyretmek, Avrupa Sineması, 1950-1980 / Screening Modernism, European Art Cinema, 1950-1980, çev. Ertan Yılmaz, Ankara: De Ki Basım Yayım Ltd. Şti.

 

David Cronenberg (1943 - ) Shivers (Ürpertiler, 1975) Bir enerji merkezi olarak insanı konfor, hijyen, sağlık ve güvenlik özellikleriyle içine çeken Starliner Towers insan bedeni içinde kendi organik virüsünü üretir.

   
 

Tutku & Yeniden Doğuş & Rönesans

Tutku ya da  Bir Ziyaretçinin Diotima Merdiveninde Devinimi:

Sanat Yapıtı Nasıl Ortaya Çıkar?

► Carol Reed (1906 - 1976) The Agony and The Ecstasy (Acı ve İlham, 1965) Bu sinema filmi, Irving Stone'un (1903 - 1989 ) Istırap ve Esrime (The Agony and The Ecstasy (1961) romanından uyanmıştır. / Stone, Irving (1961) The Agony and The Ecstasy, A Novel of Michelangelo, New York: The New American Library.

● "Carol Reed'in Acı ve İlham & Tarkovski'nin Andrei Rublev Filmlerinin Felsefi Yorumu: Rönesans'ta Sanat", Prof. Dr. Metin Bal.

►Videoyu izlemek için: https://www.youtube.com/watch?v=tpY-p2DVv-o

Stone, Irving (1972) The Passions of the Mind, A Novel of Sigmund Freud, Cassell: Corgi Books.

Sigmund Freud: "Immortality means being loved by many anonymous people."

Stone, Irving (1959) Aşk Ebedidir, çev. Hale Kuntay, İstanbul: Türkiye Yayınevi.

Stone, Irving (1965) İlahi Istırap, çev. S. Yılmaz Özen, İstanbul: Hakan Yayınevi.

Stone, Irving (1967) Those Who Love, A Biographical Novel of Abigail and John Adams, New York: New American Library

Stone, Irving (1972) Fırtınalı Arzular (The Passions of Mind) çev. Gönül Suveren, 2'inci ve son cilt, İstanbul: Altın Kitaplar Yayınevi.

Stone, Irving (1954) Aşk Humması, çev. Azize Erten, İstanbul: Türkiye Yayınevi.

Stone, Irving (1965) Kader Böyle İstedi, çev. Betül Öztoprak, İstanbul: Hayat Kitapları.

 

 

12. FİLM

14. Hafta

Tarkovski, Andrei (1932-1986): Andrei Rublev (1966)

Tarkovsky’nin Andrei Rublev Filmi Yoluyla Sanatçının Yaratma Eyleminde Tutkunun Rolünün Felsefi Bir Yorumu, Prof. Dr. Metin Bal.

Videoyu izlemek için bkz.: https://www.youtube.com/watch?v=OwhfeU3WbXY

● "Carol Reed'in Acı ve İlham & Tarkovski'nin Andrei Rublev Filmlerinin Felsefi Yorumu: Rönesans'ta Sanat", Prof. Dr. Metin Bal.

►Videoyu izlemek için: https://www.youtube.com/watch?v=tpY-p2DVv-o

 

"Felsefi Dayanaklarıyla Orta Çağda Sanat", Prof. Dr. Metin Bal. 2 Kasım 2023 Perşembe. Nif Dağı, Kaynaklar, Buca, İzmir, Türkiye. Lecture: "Art in the Middle Age With Its Philosophical Foundations."

Video kaydını izlemek için: https://www.youtube.com/watch?v=f1XOG1M2LDk&t=9s

 

"AUTEURÜN ÖLÜMÜ", ss. 405-416. "Modernizmin Sonu. Ayna", ss. 408-410. "Ayna ve Dizisel Yapı", ss. 410-416. Kovács, András Bálint (2010) Modernizmi Seyretmek, Avrupa Sineması, 1950-1980 / Screening Modernism, European Art Cinema, 1950-1980, çev. Ertan Yılmaz, Ankara: De Ki Basım Yayım Ltd. Şti.

Andrei Arsenyevich Tarkovsky (4 Nisan 1932 - 29 Aralık 1986) Ayna (1975)

Tarkovski, Andrey (2008) Mühürlenmiş Zaman, Die versiegelte Zeit, Çev. Füsun Ant, İstanbul: Agora Kitaplığı.

Chris Marker (1921 - 2012) Andrey Arseneviç’in Yaşamında Bir Gün (1986) Tarkovski anısına bir film.

Žižek, Slavoj (2017) Tarkovski, İçsel Uzamdan Gelen Şey, çev. Mehmet Öznur, İstanbul: Encor Yayınları.

1) Başlangıç, 2) Sanat: İdeale Duyulan Özlem, ss. 25- 42. 3) Mühürlenmiş Zaman, ss. 43-66, 4) Önceden Belirlenmişlik ve Yazgı, ss.  67-88, 5-) Filmsel Görüntü, ss. 89-145, 6-) Sanatçı ve Halk Arasındaki İlişki Üzerine, ss. 146-157, 7-) Sanatçının Sorumluluğu Üzerine, ss. 158-177, 8-) Nostalghia'nın Ardından, ss. 178-190, 9-) Bitirirken, ss. 191-200.

"Tarkovsky ya da Sinemacı İkonu", ss. 228-238. Farago, France (2006) Sanat, Çev. Özcan Doğan, Ankara: Doğu Batı.

Christoph Schrewe (1964 - ) The Conclave (2006), Neil Jordan (1950 -) The Borgias (2011) tv series., Jean-Louis Roncoroni & Robert Valey, Le secret des Flamands (1974)  tv series., Alexander Kluge (14 Şubat 1932 - ) Duyguların Gücü [Die Macht der Gefühle / The Power of Emotion] (1983) (►Bu filmi bulamadım, bulan biri Zeus aşkına bana da izletsin bir şekilde: balmetin@gmail.com)

► Celine Sciamma (12 Kasım 1978 - ) Portrait of a Lady on Fire (Alev Almış Bir Genç Kızın Portresi, 2019)

Sophie: “Dönmemesi söylenmiş ama. Ortada bir sebep yokken geri dönmüş.”

Heloise: “Sırılsıklam aşık, kendisine hakim olamamış.”

Marianne: “Bence Sophie haklı. Belki de bir seçim yapmıştır. Eşinin anısını seçmiş. Bu yüzden dönüyor. Aşığın seçimini değil şairin seçimini yapıyor.”

Heloise: “Belki de kadın “Arkanı dön!” demiştir.”

Mark Romanek One Hour Photo (2002), Jean-Jacques Annaud L’amant (1992), Pedro Almodovar Broken Embraces (2009) , Bernardo Bertolucci Stealing Beauty (1996), Ken Loach Kes (1969)

Lee Chang-dong (1954- ) Burning (Kuşku, 2018) adlı filminde, tragedyanın yozlaşmış hali olan Shakespeare'in oyunlarının entrikalarından da yoksun bir durumda, geriye sadece kuşkunun kaldığı bir öyküyü izliyoruz. Bu filmde hikayeleri olmayan kimseler güven arıyor.  Duygular kendilerini imajlar gibi duyusal yollarla vermiyorlar. Duygu içerde oluşur. Dışarda bulunmaz. Aşk söz konusu olduğunda tutkudan yoksun kimseler kuşku içinde oyun dışı kalıyorlar. Hikayesi olmayan Güney Koreli bir toplum Batı'nın inançlarından biri olan Hıristiyanlığa inanıyor. Kendi kutsalını bile inşa edememiş bir topluluk. İnanç da imaja indirgenmiş durumda. Haemi: "Bu pandomim. Şu sıralar pandomim öğreniyorum. Herkes aktris olamaz. Eğlencesine öğreniyorum. Bak istediğim zaman portakal yiyebiliyorum." Lee Jongsu: "İyisin. Yeteneklisin." Haemi: "Bunun yetenekle bir alakası yok. İşin aslı portakalın burada olduğunu hayal etmekte değil. Portakalın burada olmadığını unutmakta. Hepsi bu. Önemli olan şey gerçekten onu yemek istediğini düşünmen. Devamında ağzın sulanacak ve gerçekten lezzetli gelecek." Haemi: "Hayatın anlamını arayan dans. Sözcüklerle ifade edilemez. Bunu kendi gözlerinizle görmelisiniz." Topluluktan biri: "Bize sen göster o zaman." Haemi: "Bir deneyeyim o zaman. Ama bir ritme ihtiyacım var." Ben, Jongsu'ya: "Bana Faulkner'i sevdiğini söylemiştin." Jongsu sevişirken bile imajlara bakıyor. Jongsu duygularını, bununla ilgili kimse olan Haemi'ye değil, hiçbir çaba harcamaksızın Haemi'den güven bekleyen başka bir kimse olan Ben'e söylüyor. Haemi de herkesten güven bekliyor fakat güven kazanacak hiçbir şey yapmıyor. Jongsu, Haemi'nin ortadan kaybolmasından, tarihselleştiremediği deneyimlerine dayanarak Ben'i sorumlu tutarak  Ben'in bir katil olduğu sonucuna kolayca varıyor. Bu kimseler imajlarla yaşamalarına rağmen, davranışlarının çizdiği tabloyu göremiyorlar ve buna rağmen göremedikleriyle ve sadece gördükleriyle birbirlerini suçluyorlar. Bir hikayeleri yok. Onların hayatındaki şeyler ya da gölgeler birbirlerine bir hikayede bağlanmadıkları için, boşlukta kalan imajlar arasındaki bağlar şeylerle (saat ve kedi) kuruluyor. Öyküden yoksun şeyler arasındaki bağlar kuşkuyla kurulur. Bu kuşku ya da hikayesiz duygu, onda uyanan kimseyi ya da gerçeği katil yapıyor ya da yok ediyor. Boşlukta yüzen imajlarla kuşku içine sürüklenen izleyici bir çözüm bekler halde tutuluyor. Kuşku bu haliyle sadece bir kimseyle sınırlı psişik bir durum olarak kalmaz, aynı zamanda çağdaş insanın diğer kimseler üzerine uyguladığı sofistike bir şiddet olarak salgılanır.

 

   

 

Sinemada Varoluş: Varlık & Hiçlik

 

Pier Paolo Pasolini (1922 - 2 Kasım 1975) Kral Oidipius (1967)

 

Sofokles'in Oidipus Üçlemesi:

Sofokles (2002) Kral Oidipus, Eski Yunan Tragedyaları 3, çev. Güngör Dilmen, İstanbul: Mitos-Boyut Tiyatro Yayınları.

Sofokles "Antigone", çev. Güngör Dilmen. İçinde: ss. 67 - 121. Aiskhülos & Sofokles (2005) Persler & Antigone, çev. Güngör Dilmen, İstanbul: Mitos Boyut.

Sophokles (2016) Oidipus Kolonos’ta, çev. Ari Çokona, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

 

Varoluşçu felsefe ve edebiyatla ilgili literatür ve kaynakça için tıklayınız lütfen.

 

Pasolini, Pier-Paolo (1922- 2 Kasım 1975) Teorema (1968)

 

Metin Bal: "Teorema filmi. Ziyaret edebiliriz en fazla. Ayrıyız, benzetmek (öykünme, andırım kurmak, mimesis) dışında bir anlama imkanımız yok sanki. En fazla karşı taraftakilerin yerini değiştiriyoruz. Şimdilik beden mezardır, sonsuza kadar ise düşünce. Bir ziyaretçisiniz. Diğerlerini de ziyaret edin. Ziyaret edin yeter. Hiçbir şey yapmadan, yalnızca kendi halinizde olup kendi ilgilerinizle meşgul olarak ve sadece çevrenizi izleyerek ve sessizce onların yanında olarak çevrenizdeki insanların hayatlarını değiştirebilirsiniz. Filme baştan sona Mozart'ın (1756-1791) Requiem D Minör ağıtı eşlik eder. Havalimanında gazeteciler işadamına: "Bir cevap vermediniz." Ziyaretçi'nin (misafirin) gelişini haber veren mektup: "Yarın geliyorum." Arthur Rimbaud'nun (1854 - 10 Kasım 1891) Oeuvres - Opere (Toplu Yapıtlar) "Ve Tanrı kullarına eşlik etti, çöller boyunca." Ev sahibi anne Lucia, onun oğlu Pietro ve hizmetçi Emilia evlerinde konuk ettikleri Ziyaretçi'ye arzularını açıkladıkları zaman "özür dilerim" diyorlar. Ev sahibi baba Paolo: "Her şeye rağmen Ivan Illitch kendine bir teselli buldu." Ziyaretçi, Rimbaud'an okuyor: "Sonuçta hepsi hayatın bir getirisiydi. Sevecenliğin dönüşü fazla uzun sürmeyecekti. Tapınılacak olan, artık evine gitmişti. Bir daha dönmedi ve dönmeyecekti." Ziyaretçi: "Beni yoldan çıkardın tanrım! ve ben de buna izin verdim. Beni teşvik ettin ve kazandın. Herkesin alay konusuyum. Benimle dalga geçiyorlar. İftira dolu dört bir yanımda: "İfşa edin onu!" ve sen de beni gösterdin. Dostlarım yıkılışımı haykırıyorlar: "Ayartmalara muhakkak boyun eğecek. İşte o zaman yenilgiye uğratacağız. Durumu tamamen değiştirerek ondan öcümüzü alacağız." " Ailenin oğlu Pietro: "Seni kaybederek yine farklılığımın ıstırabına dönüyorum." Lucia: "Ben bir hiçtim. [...] Hayatımdaki koca boşluğu doldurmaktan acizdim. Olan tek şey steril bir hayatın getirisi olan içgüdüsel bir sevgiydi. Hiç kimsenin içinden geçmediği düzenli bir bahçe gibi. Meğer hayatımdaki derin boşluğu ne kadar yanlış değerlerle ne kadar boş ideallerle doldurmaya çalışıyormuşum. [...] Bana bütünsel ve gerçek bir duygu yaşattın. Ziyaretinle değişti dünyamdaki her şey. Benden sanki bambaşka bir kadın yarattın. Asıl olarak bana getirdiğin şey hayatımdaki derin boşluğu doldurabileceğim  o gerçek bir sevgiydi. Şimdi ise beni terkederek parçalıyorsun o sevgiyi." Ailenin kızı Odetta: " (Hayatım) eski halinden bile çok daha korkunç bir cehennem haline gelecek" Paolo: "Mutlak bir çöküş yaşıyorum." "

Mario Camerini & Mario Bava, Ulysses (1954)

Andrey Konchalovsky, The Odyssey (1997)

 

► Frank Perry (1930 - 1995) The Swimmer (1968) Metin Bal: "Evinize yüzerek dönebilirsiniz. Rol yapma yeteneğiniz varsa yüzmek için ne bir havuza nede suyla dolu bir havuza ihtiyacınız var. En konforlu anlarında olduğunu düşündüğümüz havuziçi ya da havuz kenarı insanlarının öykülerine dalan Ned Merrill hangi havuzda ne kadar kaldığını önemsemiyor."

 

► Stanley Kubrick (26 Temmuz 1928 - 7 Mart 1999) Paths of Glory (1957)

Martin Charles Scorsese (17 Kasım 1942 - ) Taxi Driver (1976)

 

Henri Bergson (1859-1941) Yaratıcı Tekamül / (Creative Evolution, 1907)

Martin Heidegger (1889-1976) Varlık ve Zaman (1927)

Jean-Paul Sartre (1905-1980) Varlık ve Hiçlik (1943)

 

"Varoluşçuluğun İlk Romanı Yeraltından Notlar'a Felsefi Bir Bakış", Metin Bal, Mavi Atlas, Gümüşhane Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Elektronik Dergisi, Sayı 5, (Güz, 2015), ISSN: 2148-5322. ss. 53-68.

 

► "Arasöz: Sartre ve Hiçlik Felsefesi", ss. 95-102. Kovács, András Bálint (2010) Modernizmi Seyretmek, Avrupa Sineması, 1950-1980 / Screening Modernism, European Art Cinema, 1950-1980, çev. Ertan Yılmaz, Ankara: De Ki Basım Yayım Ltd. Şti.

 

► Andersson, Roy (31 Mart 1943 - ) Living Trilogy (Yaşayanlar Üçlemesi): Songs From the Second Floor (2000), You, The Living (2007), A Pigeon Sat on a Branch Reflecting on Existence (2014)

 

Ingmar Bergman (1918-2007) Zindan (Fängelse, Prison, 1949), Yedinci Mühür (Det sjunde inseglet, The Seventh Seal, 1957), Yaban Çilekleri (Smultronstället, Wild Strawberries, 1957), Aynanın İçinden (Through a Glass Darkly, 1961), Kış Işığı (1962), Persona (1966)

Jean-Luc Godard (1930 - ) Serseri Aşıklar (1960), Çılgın Pierrot (1965)

Michelengelo Antonioni (1912-2007) Batan Güneş (L'eclisse) (1962), Kızıl Çöl (1964) Cinayeti Gördüm (1966)

 

"Rainer "Maria" Fassbinder: Cinema between Literature and Life", Leo A. Lensing. Peucker, Brigette (2012, ed.) A Companion to Rainer Werner Fassbinder, Malden: Blackwell. pp. 53-66. Luis Bunuel (1900-1983) Milky Way (1969). L'Age D'or (1930). Leos Christophe Carax (1960 - ) Bad Blood (1986). David Cronenberg (1943) Naked Lunch (1991). David Lynch (1946 - ) Inland Empire (2006). Jean Maurice Eugène Clément Cocteu, The Blood of a Poet (1930). Alain Resnais (1922 - 2014) Wild Grass (2009). Carl Theodor Dreyer (1889-1968) Ordet (1955)

Lars von Trier (30 Nisan 1956) Manderlay (2005)

Kaneto Shindo (1912 - 2012) The Naked Island (1960)

Danny Boyle (1956 - ) Steve Jobs (2015)

Jim Jarmusch (1953 - ) Broken Flowers (Kırık Çiçekler) (2005)

Paolo Sorrentino (1970 - ) The Great Beauty (Muhteşem Güzellik) (2013)

Mike Leigh (1943 - ) Naked (1993)

David Paul Cronenberg (1943 - )  Existenz (1999)

Gary Ross (1956) Pleasantville (1998)

Jaromil Jireš (1935 - 2001) The Joke (Şaka, 1969)

Ethan Coen (1957 - ) No Country For Old Men (İhtiyarlara Yer Yok, 2007)

Robert Redford (1936 - ) Ordinary People (Sıradan İnsanlar, 1980)

 

Volker Schlöndorff (1939 - ) Swann'ın Aşkı (1984)

Nina Companéez (1937 - 2015) À la recherche du temps perdu, (Kayıp Zamanın İzinde, 2011)

Raúl Ruiz (1941 - ) Time Regained (Yakalanan Zaman, 1999)

Christophe Honoré (1970 - ) Guermantes (2021)

 

Derek Yee (1957 - ) Kayıp Zamanın İzinde (In Search of Lost Time, 2022 )

   

Sinemada Psişik Varolan

► Sinemada Psikoloji & Psikanaliz:

 

Alfred Hitchcock (1899 - 1980) Psycho (1960)

Nicolas Roeg (1928 - 2018)  Do Not Look Now (Karanlığın Gölgesi, 1973)

Brian de Palma (1940 - ) Dressed to Kill (Öldürmeye Kuşanmak, 1980) Jean-Luc Godard: Bu filmde "De Palma'yı beğeniyorum, çünkü o gerçekten görüntüyle çalışmaktadır; işe görüntüyle başlar ve bu iyi bir şeydir." s. 152. Sterritt, David (2014) Jean-Luc Godard, çev. Selim Özgül, İstanbul: Agora Kitaplığı.

 

Stanley Kubrick (26 Temmuz 1928 - 7 Mart 1999) Shining (1980, Cinnet)

Alexandre Aja (1977- ) Mirrors (Aynalar) (2008)

Ari Aster (1986 - ) Beau is Afraid (Korkuyorum, 2023) Annesi, Beau'ya: "O kapının arkasında ne var?" 

Mike Flanagen (1978 - ) Doktor Uyku (2019)

Darren Aronofsky (1969 - ) Requiem For A Dream (Bir Rüya İçin Ağıt, 2000)

Martin Scorcese (17 Kasım 1947 - ) Zindan Adası (2010, Shutter Island) Dennis Lehane’nin Zindan Adası (2003) romanından ilham alıyor.

 

 

3. MODERNİZMİN ORTAYA ÇIKIŞI VE YAYILMASI (1949-1958), 14. Öykünün İstikrarsızlaşması: Dış ses anlatım. Klasik Anlatının Sona Ermesi: Kara film ve Modernizm. Öykü Alternatifleri: Hitchcock.

 

Hume’un “projection” ve Karl Jung’un “anima” terimleri hakkında:

Gabbard, Glenn O. & Gabbard, Krin (2019) Psikiyatri ve Sinema, çev. Yusud Eradam, Hasan Satılmışoğlu, İstanbul: Okuyanus.

 

● Freud, Sigmund (1998) Ruhçözümlemesine Giriş Konferansları, çev. Emre Kapkın-Ayşen Kapkın, İstanbul: Payel Yayınevi. / Freud, Sigmund (2007) Vorlesungen zur Einführung in die Psychoanalyse, Biographisches Nachwort von Peter Gay, Frankfurt am Main: Fischer Taschenbuch Verlag.

● Lacan (2008) The Ethics of Psychoanalysis, 1959-1960, The Seminar of Jacques Lacan: Book VII. Edited by Jacques-Alain Miller. Translated with notes by Dennis Porter, London: Routledge.

Lacan, Jacques (2019) Yine / Hâlâ, Seminer 20. Kitap 1972-1973, Hazırlayan Jacques-Alain Miller, çev. Murat Erşen, İstanbul: Metis Yayınları.

Terapötik Felsefe ders içerikleri ve kaynakçayı görmek için tıklayınız lütfen: http://www.metinbal.net/metin_bal_Courses_instructed_by/Terapotik_Felsefe_Therapeutic_Philosophy_metin_bal.htm

 

Russell, Ken (1927 - 2011) Altered States (1980, Gerçeğin Ötesinde)

Jean Cocteau (1889 - 1963) Orphic Trilogy: The Blood of a Poet (1930), Orpheus (1950), Testament of Orpheus (1960)

Louis Bunuel (1900 - 1983) Arzunun O Belirsiz Nesnesi (1977)

Nunnally Johnson (1897 - 1977) Three Faces of Eve (1957)

Bernardo Bertolucci (1940 - ) The Dreamers (2003)

Tony Scott (1944-2012) The Hunger (Açlık) (1983).

Abel Ferrara (1951- ) Addiction (Bağımlılık) (1995).

Jim Jarmusch (1953 - ) Only Lovers Left Alive (Sadece Aşıklar Hayatta Kalır) (2013).

Gaspar Noé (1963 - ) Climax (2018)

Darren Aronofsky (1969 - ) Mother (2017)

Woody Allen (1935) Another Woman (1988).

Benigni, Roberto (27 Ekim 1952) The Monster (1994)

Paul Thomas Anderson The Master (2012)

Roy Andersson A Pigeon Sat on a Branch Reflecting on Existence (2014)

Alexander Payne Nebraska (2013)

İldikó Enyedi (1955 -) Beden ve Ruh (2017)

   

 

Luis Bunuel (1900 - 1983) The Exterminating Angel (1962, Yokedici Melek)

Michelangelo Antinioni (1912-2007) Professione: reporter (Passenger, Yolcu) (1975)

James Bridges (1936-1993) The China Syndrome (1979) (Dünyanın Kaderi) Tüm dünya tehdit altında. Gezegen boyutlarında bir tezgah olan caydırma üzerine kurulu simülasyon düzeninde yaşam bir “hayatta kalma mücadelesi”ne ve bir “meydan okuma”ya dönüştürülür. (SvS: 58)

Jean-Jacques Beineix (1946) Diva (1981)

Peter Greenaway (1942 - ) The Droughtsman's Contract (Ressamın Sözleşmesi ) (1982)

Ridley Scott (1937- ) Blade Runner (1982)

Denis Villeneuve (1967 - ) Blade Runner 2049 (2017) Gölgeler ait oldukları gerçekleri aramaktadır. Bu film Mary Shelley’in (1797-1851) Frankenstein  ya da Modern Prometheus (1823) romanının çağdaş bir yorumunun sinemaya uyarlanmış hali olarak izlenebilir.  Yüzbaşı, Blade Runner'a: “Hepimiz gerçek bir şeyler arıyoruz.” Joe: “Bir şeyin gerçekten yaşandığını nasıl anlarsın?” Dr. Ana Stelline: “Üretilmiş olan anıların detayları nettir. Gerçek olan herşey karmaşık olmalı.”

David Paul Cronenberg (1943 - ) Crash (1996) filmi Graham Ballard'ın (1930-2009) Çarpışma (Crash, 1973)  romanından uyarlama bir sanat yapıtıdır. Çarpışma filminin olumlu tarafı insan ve kullandığı eşyalar arasındaki bütünlüğü sorgulatıyor olmasıdır. Önceden makineler insan bedeninin parçaları olan mobilyalar ve ortopedik cihazlarken şimdi insan bedeni makinenin bir parçasına dönüşmüş durumda. Buna "cyborg" diyoruz: Bedene monte edilen (mekanik, elektronik, biyonik, vb.) malzemelerle fiziksel ve mental yetenekleri "normal insan" sınırlarının ötesine genişletilecek çerçevede varlığının dayandığı koşullar çeşitli ölçütlere göre değiştirilebilen ya da kurgusal/kurmaca kimse. Nihilizmin günümüzdeki belirtilerinden biri olan görünüşlerin ya da gölgelerin gerçeğin yerini aldığı bir çağın bu özelliğini bu filmde izliyoruz.

Philip Haas (1954 - ) Angels and Insects (1995) A. S. Byatt’ın (1936 - ) Morpho Eugenia, Angels and Insects (1992) adlı romanından uyarlanmıştır. Potmodern bir yapıt.

Harmony Corine (1973 - ) Gummo (1997)

Josef Rusnak’ın (1958 - ) The Thirteenth Floor (1999) filmi. Esin kaynaklarından biri Daniel F. Galouye’nin (1920 - 1976) Simulacron – 3 (1964) adlı romanıdır.

David Lynch (1946 - ) Lost Highway (1997), Mulholland Drive (2001)

Jonze, Spike (1969 - ) Her (2013, Aşk)

Sergio Leone (1929 -1989) İyi, Kötü ve Çirkin (1966) İtalyan Spagetti Western filmi. Cast: Clint Eastwood, Lee Van Cleef ve Eli Wallach. Hikâye: Luciano Vincenzoni ve Sergio Leone, senaryo: Agenore Incrocci ve Furio Scarpelli tarafından yazılır.

   
 

Kutsal, Kutsama ve Kurban:

 

► Yorgos Lanthimos (1973 - ) Kutsal Bir Geyiğin Ölümü (2017)

 

► Euripides (2017) İphigenia Aulis'te, çev. Ari Çokona, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

Aiskhülos (2010). Oresteia – Agamemnon, Adak Sunucular, Eumenidler – çev. Yılmaz Onay, İstanbul: Mitos Boyut.

Euripides (2019). Medea, çev. Ari Çokona, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

Girard, René (1989). Violence and The Sacred, Baltimore: The John Hopkins University Press.

Homeros (2005). Odysseaia, çev. Azra Erhat & A. Kadir, İstanbul: Can Sanat Yayınları.

Kitabı Mukaddes, Eski ve Yeni Ahit, Tevrat, Zebur (Mezmurlar) ve İncil, 2006. İstanbul: Kitabı Mukaddes Şirketi.

Sofokles (2002). Kral Oidipus, çev. Güngör Dilmen, İstanbul: Mitos Boyut.

 

Makale:  "Iphigenia Aulis’te Tragedyasının Çağdaş Bir Yorumu Olarak Kutsal Bir Geyiğin Ölümü Filminin Felsefi Anlamı", Metin Bal, 2021. PEARSON JOURNAL OF SOCIAL SCIENCES & HUMANITIES, International Indexed & Refereed, DOI Number: http://dx.doi.org/10.46872/pj.399 , ISSN: 2717-7386 , 2021 Volume 6, Issue 15, ss. 491-508. Yayınlanmış haliyle okumak için: https://www.pearsonjournal.com/Makaleler/689938517_491-508.pdf , Address :19 Mayıs Mahallesi, 34360 Şişli, İstanbul, TURKEY. Index Copernicus International, ESJI (Eurasian Scientific Journal Index, Root Indexing, Crossref)

 

► Makale: "Homeros'un Odysseia Destanının Felsefi Önemi: Tanrı İnancının Kaynağı ve Sorgulanması", Metin Bal. Hece Aylık Edebiyat Dergisi, Mitoloji Özel Sayısı, 816 syf. Özel Sayı: 46, Yıl: 27, Sayı: 318-319-320. ss. 607 - 628. Haziran, Temmuz, Ağustos 2023. ISSN 1301-210X ISBN: 978-625-8162-78-3 Ankara. Özel sayı editörü: Uğur Polat.

Makaleyi okumak için tıklayınız lütfen: http://www.metinbal.net/metin_yayinlar/Odysseia_Tanri_ve_insanin_anlami_metin_bal/Homeros_Odysseia_Tanri_inanci_Metin_Bal.pdf

 

Ari Aster (1986 - ) Midsommar (2019)

 

Lanthimos, Alpler (Alps, 2011)

David Fincher (1962 - ) Gone Girl (2014) Euripides'in Medea'sının çağdaş bir yorumu.

   

14. Hafta,

FİNAL

14. HAFTA ► FİNAL SINAVI

   
   

******

****** ****** ****** ****** ****** ****** ****** ****** ****** ****** ****** ****** ******

 

 

 

► Breton, Andre (2010) Sürrealist Manifestolar, çev. Artemis Günebakanlı, Ayşe Güngör, Yeşim Seber, İstanbul: Altıkırkbeş Basın Yayın.

 

Bunuel, Luis Portoles (22 Şubat 1900 - 29 Temmuz 1993) Simon of the Desert (1965)

Alejandro Jodorowsky (1929- ) The Holy Mountain (1973).

Lars von Trier (1956- ) Melancholia (2011). Greenaway, Peter (5 Nisan 1942 -) The Belly of an Architect (1987). "Art is The food of madness".  Yasujıro Ozu (1903-1963) Tokyo Story (1953). Alain Resnais (1922-2014) Hiroshima Mon Amour (1959). Federico Fellini (1920-1993) (1963). Masahiro Shinoda (1931- ) Pale Flower (1964). Tomás Gutiérrez Alea (1928-1996) Memories of Underdevelopment (1968).

Tati, Jacques (1907-1982) Mon Oncle (Dayım) (1958).

Vidor, King (8 Şubat 1894-1 Kasım 1982) The Fountainhead (1949) (Türkçe'ye Hayatın Kaynağı adıyla çevrilmiş) Ayn Rand'ın The Fountainhead (1943) romanından uyarlanmıştır.

Peckinpah, Sam (1974) Bring Me The Head of Alfredo Garcia

Lina Wertmüller (1928 - ) Seven Beauties (1975)

Georges Franju (1912 - 1987) Judex (1963)

 

 

Brecht ve Sinema

Brecht, Epik Tiyatro Kuramı ve Sinema, Metin Bal.

 

Jean-Luc Godard (1930 - ) Pierrot Le Fou (Çılgın Pierrot) (1965). Charlie Chaplin (1889 - 1977) Monsieur Verdoux (1947). Ritwik Ghatak (1925 - 1976) The Cloud Capped Star (1960). Nagisa Oshima (1932 - 2013) Death by Hanging (1968). Pier-Paolo Pasolini (1922- 1975) Salò, or the 120 Days of Sodom (1975). Peter Greenaway (1942 - ) The Cook, The Thief, His Wife and Her Lover (1989). Rainer Werner Fassbinder (1945 - 1982) Katzemacher (1969).  Alexander Kluge (1932 - ) Artist in the Circus Dome: Clueless (1969). Alexander Kluge, Duyguların Gücü (Die Macht der Gefühle) (1983). Jean-Marie Strub & Danielle Huillet, History Lessons (1972). Hal Hartley (1959 - ) Trust (1990). Michael Haneke (1942 - ) Funny Games (1997). Lars von Trier (1956) Dogville (2003). Todd Solondz (1959 - ) Palindromes (2004).

 

 

 

İntihar, Hayatın Anlamı ve Absürd, Metin Bal.

► http://www.metinbal.net/intihar%20felsefesi%20philosophy%20of%20suicide%20prof.%20Dr.%20Metin%20Bal/intihar%20felsefesi%20philosophy%20of%20Suicide%20Prof.%20Dr.%20Metin%20Bal.htm

"İntihar" konusunun, felsefi bakımından, intihar vakalarıyla örneklendirilmiş, daha detaylı veri ve yorumlarına ulaşmak için tıklayınız lütfen. Metin Bal.

Louis Malle (1932 - 1995) Le Feu Follet / The Fire Within (1963)

Nuri Bilge Ceylan (1959) Bir Zamanlar Anadolu'da (2011) "Bir insan başkasını cezalandırmak için kendisini öldürebilir mi?" 

Slatan Dudow ( ) Kuhle Wampe (Dünya Kimin?, 1932)

Z

 

Yaşamı sürdürmeye değer olan nedir?

Julian Schnabel (1951- ) The Diving Bell and The Butterfly / Kelebek ve Dalgıç (2007)

 

 

 

Melodram:

Torben Grodal, Moving Pictures: A New Theory of Film Genres, Feelings, and Cognition (Oxford: Clarendon Press, 1997)

Victor Fleming (1889-1949) Gone with the Wind (1939)

Michael Curtiz (1886-1962) Casablanca (1942)

Vittorio De Sica (1901-1974) Bisiklet Hırsızları (1948)

Federico Fellini (1920-1993) La Strada (1954, Sonsuz Sokaklar)

Michelengelo Antonioni (1912-2007) Gece (La Notte) (1961)

 

 

 

► Komedi Filmi:

 

Komedi Yazmak Zordur Oysa, Burda Gülmek de Kolay, Neden? Metin Bal, Sanat Felsefesi ve Estetik Profesörü. 24 Kasım 2023 Cuma. Apolllon Tapınağı, Didim, Aydın, Türkiye. ► Video kaydını izlemek için bkz.: https://www.youtube.com/watch?v=DtwGFIiXnCo&t=20s

 

Milos Forman (1932 - 2018) Taking Off  (1971) Komedi yapıtı.

Martin Scorsese (17 Kasım 1942 -  ) The King of Comedy (1982)

Taika Waititi Jojo Rabbit (2019)

Radu Mihaileanu Le concert (2009)

Todd Solondz Happiness (1998)

Armando Iannucci In the Loop (2009)

Rob Reiner This Is Spinal Tap (1984)

   

 

Damien Chazelle (1985- ) La La Land (2016)

Domenico Centrone, Bellek Atlası (The Memory Atlas) Sanat tarihçi Aby Warburg’un yazılarından klinik raporlarından uyarlanmıştır.

Wu Ziniu (1952) Don’t Cry, Nanking (1995)

Lu Chuan (1971 -) Nanjing! Nanjing! City of Life and Death (2009)

Zhong Yimou (1951 -) The Flowers of The War (2011)

Avital Ronell ( 1952 -) Examined Life (2008) “Garantinin ve elle tutulur bir anlamın olmadığı yerde, çok çalışman ve mega etik olman gerekir.”

Dardenne Kardeşler, Jean-Pierre Dardenne (1951 -) ve Luc Dardenne (1954 -) Rosetta (1999) La Fils (2002)

Abbas Kiarostami (1940-2016) Ten (2002)

Fritz Lang (1890 - 1976) M (Eine Stadt sucht einen Mörder, Bir Şehir Katilini Arıyor)

Gerard McMurray ( ) The First Purge, İlk Arınma Gecesi (2018)

Jean-Marc Vallée (1963) Demolition (2015)

Fernando Solanas (1936 - 2020) & Octavio Getino (1935 - 2012) The Hour of The Furnaces (1968) 3. Sinema Hareketi’nin ilk filmi.

Patricio Guzman (1941) The Battle of Chili (1975)

George Miller (1945) Mad Max: Fury Road / Çılgın Max: Öfkeli Yollar (2015)

Aki Kaurismaki (1957) La vie de Boheme (1992)

Lee Chang - dong (1954 -) Shi / Poetry / Şiir (2010)

Neil Marshall (1970 -) The Descent / Cehenneme Bir Adım (2005)

 

 

 

*****     *****     *****     *****     *****     *****     *****     *****     *****     *****

 

 
 

▼ DERSİN ANLAŞILMASI İÇİN YARDIMCI KAYNAKLAR

   
 

Kovács, András Bálint (2010) Modernizmi Seyretmek, Avrupa Sineması, 1950-1980 / Screening Modernism, European Art Cinema, 1950-1980, çev. Ertan Yılmaz, Ankara: De Ki Basım Yayım Ltd. Şti.

İÇİNDEKİLER: 1. MODERN NEDİR? 1.Modernizmi Kuramlaştırmak. 2. Sinemada Klasik/Modern Ayrımı Kuramları,

2. MODERNİZMİN BİÇİMLERİ 3. Modern Sanat Sineması: Stil mi, Hareket mi?, 4. Modern Sinemada Anlatım, 5. Modern Sinemada Tür, 6. Modern Biçimlerin Modelleri, 7. Modernizmin Stilleri, 8. Doğalcı Stiller, 9. Dekoratif Stiller, 10. Teatral Stiller, 11. Modern Sinemada Eğilimler,

3. MODERNİZMİN ORTAYA ÇIKIŞI VE YAYILMASI (1949-1958), 12. Eleştirel Kendini Yansıtma ya da Auteurün Doğuşu, 13. Teatralin Geri Dönüşü, 14. Öykünün İstikrarsızlaşması: Dış ses anlatım. Klasik Anlatının Sona Ermesi: Kara film ve Modernizm. Öykü Alternatifleri: Hitchcock. Alternatif Öznel Anlatı: Roshomon. ss. 264-65. 15. Klasik Biçime Bir Alternatif: Yeni-Gerçekçilik ve Modernizm,

4. MODERN SİNEMANIN KISA TARİHİ (1959-1979), 16. Romantik Dönem, 1959-1961. 17. Yerleşmiş Modernizm, 1962-1966. 18. 1966 Yılı, 19. Politik Modernizm, 1967-1975. 20. Auteurün Ölümü.

Pezzella, Mario (2006) Sinemada Estetik, çev. Fisun Demir, Ankara: Dost Kitabevi. 1. Modernitenin Sanatı, 2. Mimetik Görüntü, 3. Öyküleme ve Görünür Olma, 4. Jest ve Montaj, 5. İncelenen Örnekler.

   

 

Serguei Mikhailovich Eisenstein (1898-1948) & Grigori Vasilyevich Alexandrov (1903-1983), Potemkin Zırhlısı (1925).

Efim Dzigan (1898-1981) The Sailors of Kronstadt (1936), Woman's World (1932), North, South, East, West (1971), Nikolai Vladimirovich Ekk (1902-1976) Road To Life (1931), Night of May (1941), Alexander Petrovich Dovzhenko (1894-1956) Earth (1930), Ivan (1932), Poem of The Sea (1958), Mikhail Konstantinovich Kalatozov (1903-1973) Valerii Chkalov (1941), I am Cuba (1964), The Red Tent (1969), Aleksandr Faintsimmer (1906-1982) Tanker Derbent (1941) (adapted from Tanker "Derbent" (1938 written by Yury Krymov)) The Czar Want to Sleep (1934), Chetan Anand (1921-1997) Neecha Nagar (1946), Reality (1964), Kudrat (1981), Bimal Roy (1909-1966) Two Acres of Land (1953).

   

 

Aklın Yıkılışı / Destruction of Reason

 

Ken Russell (1927-2011) The Devils (Şeytanlar) (1971). İnanç sözcülerinin sloganı: "Bir kimse Tanrı’yı kazanmak için kesinlikle aklını kaybetmelidir." Kierkegaard, Korku ve Titreme. Dünyevi olan her şey inanç sözcüleri tarafından lanetlenegelmektedir. Bundan sonra yapacakları tek şey dünyevi olan her şeye musallat olduklarına inandıklarını şeytanları kovmaktır. İnanç sözcülerinin nasıl konuştuklarına ve nasıl davrandıklarına yakından bakıldığında tüm hayatlarını dünyevi olanı lanetleme ve şeytan kovuculuğu pratiklerine adadıkları görülebilir. Kendileri için büyük bir şehvet, başkaları için öldürücü bir işkencedir. Ken Russell'ın bu filmine göre inanç sözcüleri inanç kurumlarını tüm tarih boyunca sirke çevirmişlerdir. Güçlü olanlar güçsüzleri "şeytan" olmakla suçlarlar. Şeytan çıkarma seremonileri bunun kanıtıdır.  İnsan öldürme ve diğer türleri kurban etmek dinlerin prosedürlerinden biridir. Şeytan çıkarmaya çalışırken katlettikleri kimselerin cesetlerine zaman zaman tapınırlar. İbadet kurumları cinayetlerle ve sapkınlıklarla doludur. Akıl bir tarafa bırakıldığında tüm kötülükler musallat olmaktadır. Filmdeki kadın manastırının başrahibesi Agnes: "Dualarınızı neden bıraktınız? [...] Şeytan bizi şehevi arzularla baştan çıkarmaya her zaman hazırdır. Daha istekli dua edeceksiniz. [...] Kapalı düzenimizin gücü buradan gelmektedir." Papaz Grandier ile sevişen kadın Philippe kitap okumaktadır: "Şehvetin zevki pis, kısa ve hastalıklıdır ve yorgunluk arzunun peşinden gelir." Grandier: "Zevkin sonu yok. Sonsuz bir başlangıç." Rahibe Agnes: "Ve o her şeye aşk içinde katlandı." İnanç sözcüleri karşıt inanç ve düşüncede olan kimseleri şeytanlıkla suçlarlar ve onlara göre böyle kimseler yok edilmelidir, çünkü inanç sözcüleri için hakikat tektir ve o da kendilerininkidir. Bu hakikati kabul ettirmek gerektiğine inanırlar ve kabul ettirmek için işkence ederler: "Şeytan gerçeği söylemeye mahkumdur." Bu filme göre din tarihi işkenceler, tecavüzler, sapkınlıklar, cinayetler ve katliamlar tarihidir. Bu filmde sözde "kutsal" sayılan kitaplar dikkatli bir şekilde okunduğunda ve inanç sözcülerinin söz ve davranışlarına yakından dikkat edildiğinde dinlerin ve onlara inanan inanç sözcülerinin insan soyuna hiçbir katkıları olmadıkları, üstelik insan hayatı üzerinde en güçlü parazit olarak yaşamlarını sürdürdükleri anlaşılabilir. Ken Russell Şeytanlar filminde bu durumu çok yönlü olarak beyaz perdede göstermektedir. Acaba öyle mi? izleyip kendiniz karar verin.

 

 

 

Wayne Wang (1949 - ) & Paul Auster (1947 - ) Smoke (Duman) (1995).

 

Akira Kurosawa (1910-1998), Dreams (Düşler) (1990).

 

 

 

Richard Ayoade (1977- ), The Double (Öteki ) (2013).

 

Leos Carax (1960) Holy Motors (Kutsal Motorlar) (2012).

 

 

 

Aitken, Ian (2015) Avrupa Sineması Kuramları, Eleştirel Analiz, çev. Zahit Atam, Selin Akgül, Başak Erzi, İstanbul: Doruk Yayınları.

İçindekiler: 1. Rus Formalizmi ve Weimar Sinema Kuramında Didaktizm ve Sezgi, ss. 79-112, 2. Eisenstein'ın Film Teorisinde Determinizm ve Sembolizm, ss. 113-140, 3. Wimar Sinemasal Modernizmi ve Sovyet Montaj Sinemasında Estetizm ve Bağlanma, ss. 141-168, 4. Mükemmel Olana Ait Gerçeklik Dünyasına Gitmek Fransız Sinemasal Empresyonizmi, ss. 169-199, 5. Dışsal Dünyanın Kaybolması Yapısalcılıktan Rölativizme, ss. 201-259, 6. Siyasal Modernizmden Postmodernizme, ss. 261-298, 7. Fiziksel Gerçekliğin Kefareti Grierson, Kracauer, Bazin ve Lukács'ın Teorilerinde Gerçekçilik, ss. 299-354, 8. Geç Dönem Avrupa Sineması ve Gerçekçilik, ss. 355-389, 9. Savaş-Sonrası İtalya ve İspanya'da Gerçekçi Sinema, ss. 391-429.

 

Deleuze, Gilles (1991) Cinema 1, The Movement-Image, tr. by Hugh Tomlinson and Barbara Habberjam, Minneapolis: Uni. of Minnesota Press.

1-) Theses on movement. First commentary on Bergson. 2-) Frame and shot, framing and cutting. 3-) Montage. 4-)The Movement-image and its three varieties. Second commentary on Bergson. 5-) The perception-image. 6-) The affection-image. Face and close-up. 7-) The affection-image. Qualities, powers, any-space-whatevers. 8-) From affect to action. The impulse image. 9-) The action-image. The large form. 10-) The action-image. The small form. 11-) Figures, or the transformation of forms. 12-) The crisis of the action-image.

Deleuze, Gilles (1991) Cinema 2, The Time-Image, tr. by Hugh Tomlinson and Robert Galeta, Minneapolis: University of Minnesota Press.

1-) Beyond the movement-image. 2-) Recapitulation of images and signs. 3-) From recollection to dreams: third commentary on Bergson. 4-) The crystals of time. 5-) Peaks of present and sheets of past: fourth commentary on Bergson. 6-) The powers of the false. 7-) Thought and cinema. 8-) Cinema, body and brain, thought. 9-) The components of the image. 10-) Conclusions.

 

Wong Kar-Wai (1958 - ) Days of Being Wild (1990), Ashes of Time (1994), Fallen Angels (1995), 2046 (2004), The Grandmaster (2013)

 

Ari Folman (1962 - ): Beşir'le Vals (2008)

 

Alain Resnais (1922-2014) Geçen Yıl Marienbad'da (1961)

 

Jean-Luc Godard (1930) Ici et ailleurs (1976)

 

Bill Morrison (1965) Decasia (2002)

 

Martin Arnold (1959- ) Alone. Life Wastes Andy Hardy (1998)

 

Glauber Rocha (1939-1981) Terra em Transe (Entranced Earth) (1967)

 

Alain Resnais (1922 - ) Je t'aime, je t'aime (1968)

 

Chris Marker (1921-2012) La Jetée (1962) (29 dk.)

 

Derek Cianfrance (1974- ) The Place Beyond The Pines/Babadan Oğula (2012)

 

Claire Dennis (1948- ) L'Intrus/The Intruder (2004)

 

Lucrecia Martel (1966) La Nina Santa (2004)

 

► Kadın Deneyimi: Jane Campion (1954- ) Piano (1993)

 

Freud, Sigmund (1999) Uygarlığın Huzursuzluğu, çev. Haluk Barışcan, İstanbul: Metis Yayınları.

Jay, Martin (1989) Diyalektik İmgelem, Frankfurt Okulu ve Sosyal Araştırmalar Enstitüsü 1923-1950, çeviren Ünsal Oskay, İstanbul: Ara Yayıncılık. 3.3. Kültür Eleştirisine Psikanalizin Katılması, ss.131-168. / 3.6. Estetik Kuram ve Kitle Kültürüne Yönelik Eleştiri, ss. 251-316.

 

 

 

Gilmore, Richard A. (2005)  Doing Philosophy at the Movies, New York: State University of New York Press.

 

Carter, David (2011) Doğu Asya Sineması, çev. David Carter, İstanbul: Kalkedon Yayınları.

 

Gustafsson, Henrik & Gronstad, Asbjorn (2014, edited) Cinema and Agamben, Ethics, Biopolitics and the Moving Image, New York: Bloombury.

Rotha, Paul & Griffith, Richard (2001) Sinema Yazıları, çev. Ayzer Ovatman, İstanbul: İzdüşüm Yayınları.

 

Kovács, András Bálint (2010) Modernizmi Seyretmek, Avrupa Sanat Sineması, 1950-1980, çev. Ertan Yılmaz, Ankara: De Ki Yayım.

Ana Sayfa

Walter Benjamin, "Tekniğin Olanaklarıyla Yeniden Üretilebildiği Çağda Sanat Yapıtı", ss. 50-86, İçinde:     Benjamin, Walter (2004) Pasajlar, Çev. Ahmet Cemal, İstanbul: YKY. Bu çeviride birtakım felsefi teknik terimler yanlış çevrilmiştir, Çevirmen Ahmet beyin örneğin 73'üncü sayfada "bilinçaltı" olarak çevirdiği sözcüklerin Almanca orijinali "Unbewußt"tur, Türkçe'ye "bilinçdışı" olarak çevrilmelidir. (Freud'un kendisi bu kavramın doğru şekilde anlaşılması gerektiği konudaki hassasiyetini çeşitli yapıtlarında özellikle ve sık sık vurgular.) Bkz. s. 62, Benjamin, Walter (2010) Das Kunstwerk im Zeitalter seiner technischen Reproduzierbarkeit, Berlin: Suhrkamp Verlag.

Estetik Kuram ve Kitle Kültürüne Yönelik Eleştiri”, ss. 251-315. Jay, Martin (1989) Diyalektik İmgelem, Frankfurt Okulu ve Sosyal Araştırmalar Enstitüsü 1923-1950, çeviren Ünsal Oskay, İstanbul: Ara Yayıncılık.

 

"Video and Television", pp. 247-263. Sterritt, David (1999) The Films of Jean-Luc Godard, Seeing The Invisible, Cambridge: Cambridge University Press.

 

"Fenomenolojik Ontoloji Temelinde Jean-Paul Sartre'ın Sanat Anlayışı" (Jean-Paul Sartre's Conception of Art Based on the Phenomenological Ontology), Hazırlayan: Sema SÖKMEN, Tez Danışmanı: Metin BAL, Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe Anabilim Dalı, Aydın-2013. 182 sayfa.

 

Wayne, Mike (2005, ed.) Understanding Film, Marxist Perspectives, London: Pluto Press. 1. Adorno, Benjamin, Brecht and Film by Esther Leslie. 2. Gramsci, Sembène and Politics of Culture by Marcia Landy. 3. The Althusserian Moment Revisited (again) by Deborah Philips. 4. Jameson, Postmodernism and the Hermeneutics of Paranoia by Mike Wayne.5. "Making It": Reading Boogie Nights and Blow as Economies of Surplus and Sentiment by Anna Kornbluh. 6. The Critics Who Knew Too Little: Hitchcock and The Absent Class Paradigm by Colin McArthur. 7. Economics and Institutional Analysis: Hollywood as Monopoly Capitalism by Douglas Gomery. 8. Hollywood, Cultural Policy Citadel by Toby Miller. 9. State Cinema and Passive Revolution in North Korea by Hyangjin Lee. 10. Narrative, Culture and Legitimacy: Repetition and Singularity in Zhang Yimoo's The Story of Qtu Ju by Xudong Zhang.11. Cinemas in Revolution: 1920s Russia, 1960s Cuba by Michael Chanan.

 

Casebier, Allan (2009) Film and Phenomenology, Towards a Realist Theory of Cinematic Representation, Cambridge: Cambridge University Press. 1-) Phenomenological Theory 2-) A Phenomenology of Fictional Representation 3-) A Phenomenology of Documentary Representation.

 

Vighi, Fabio (2013) Critical Theory and Film, Rethinking Ideology Through Film Noir, New York: Bloomsbury.

● A theoretical premise on Adorno's theme of the "preponderance of the object" ● The dialectic's narrow margin: Film noir between Adorno and Hegel ● Critical Theory's dialectical dilemma ● A configuration pregnant with tension: Fritz Lang for Critical Theory ● Coda: The enjoyment of film in theory.

 

Derrida, Jacques & Stiegler, Bernard (2002) Echographies of Television, Filmed Interviews, tr. by Jennifer Bajorek, Malden: Blackwell.

 

Brecht, Bertolt (1990) Sanat Üzerine Yazılar, Çev. Kamuran Şipal, İstanbul: Can Yayınevi.

İçindekiler: Tiyatro İçin Küçük Organon, ss.7-45, Küçük Organon’a Ekler, ss.48-53,  Tiyatroda Diyalektik (1953), ss. 55-76, Biçimcilik Tartışmasıyla İlgili Pratik Bilgiler, ss. 77-81, Georg Lukacs’ın Denemeleri, ss.82-84, Gerçekçilik Kuramının Biçimci Niteliği Üstüne, ss.84-94, Biçimcilik Üstüne Görüşler, ss. 95-101, Edebiyatta Gerçekçilik Tartışmasının Sonuçları, s.102, Gerçekçi Yazış Biçimi Üstüne Notlar, ss.103-126, Berlin Ensemble’sinin Özellikleri, ss.127-128. Oyunculuk Mesleği Üzerine, ss.128-129, Oyuncular İçin Temel Kurallar, 129-131, Bir Oyuncunun Kapılmaması Gereken Eğilimler, ss.131-132, Güç Şeyle Başa Çıkılmak İsteniyorsa Onu Kolay Duruma Getirmek Gerekir, s.132, Sahne Coşkusunun Denetim Altına Alınması ve Sahne Dilinin Arındırılması, ss.132-133,  Sesin Devralınması, ss.133-135, Ayrıntı ve Hızlı Tempo, En az Etkinin Aranması, Temel Sahne Düzeni, Çelişkili Davranışları Sergilemede Karşılaşılan Güçlükler, Küçük Rolleri Oynamadaki Güçlük, Provaların Erken Dönemi, Jestler, s.138-139, Gestus Üzerine, ss.139-140, Yönetmenin Çalışmasına İlişkin, Deneyimler, Her Yerde Aynı Derecede Parlak Işık, Neden Hafif Uçuşan Yarım Tül Perde, Görev Bölümü, Brecht’in Yönetmenliği, Düşünceleri Canlandıran Bir Kişi Olarak Oyuncu, ss.148-149, Kurt Palm, Mavi Atlar, s.152, Yeni Bir Eleştiriden Eklenenler, 153-154, Estetiği Ortadan Kaldırmamız Gerekmez mi?, ss.155-158, Sanata Bakış ve Bakma Sanatı, ss.158-164, Çinlilerin Resim Sanatı Üstüne, ss.165-166, Diderot Derneği, ss.167-170, Yeni Akımların Nedeni, ss.171-174, Biçimcilik Nedir?, ss.174-179, Shakespeare Üstüne Notlar, ss.180-184, Tiyatronun Yazınsallaştırılması, ss.185-191, Epik Tiyatro ve Diyalektik Tiyatro, ss.192-195, Tiyatro Bir Duygu Okulu Diye Nitelenebilir mi?, s.195,  Tiyatroda Diyalektik Üstüne Notlar, ss.196-199,  Yabancılaştırma Efekti, ss.200-211, Novum Organum’dan Küçük Organon’a (Yabancılaştırma Üstüne Düşünceler), ss.212-240.

 

Wayne, Mike (2011) Sinemayı Anlamak - Marksist Perspektifler - çev. Ertan Yılmaz, Ankara: De Ki Basım Yayım.

 

Badiou, Alain (2010) Başka Bir Estetik, Sanatlar İçin Küçük Bir Kılavuz, çev. Aziz Ufuk Kılıç, İstanbul: Metin Yayınları. İçindekiler: 1. sanat ve felsefe, 2. bir şiir nedir ve felsefe şiir hakkında ne düşünür?, 3. Fransız filozof Polonyalı bir şaire yanıt veriyor?, 4. felsefi bir görev: Pessoa'nın çağdaşı olmak, 5. Şiirsel bir diyalektik: Lebid Bin Rebia ve Mallermé, 6. Düşünmenin metaforu olarak dans, 7. Tiyatro üzerine tezler, 8. sinemanın sahte hareketleri, 9. varlık, varoluş, düşünce: Düzyazı ve kavram, 10. Kır tanrısının felsefesi.

 

Bergson, Henri (1929) Matter and Memory, tr. by Nancy Margaret Paul & W. Scott Palmer, New York: The Macmillan Company.

 

Barthes, Roland (1981) Camera Lucida, tr. by Richard Howard, New York: Hill and Wang.

 

Doane, Mary Ann (2002) The Emergence of Cinematic Time: Modernity, Contingency, The Archive, Cambridge: Harvard University Press.

 

B. N. Hansen, Mark (2004) New Philosophy for New Media, Massachusetts: The MIT Press.

 

Colman, Felicity (2011) Deleuze & Cinema, The Film Concepts, Oxford: Berg. ● Ciné-system● Movement: The movement-image● Frame, Shot and Cut● Montage● Perception● Affect● Action● Transsemiotics● Signs (vector)● Time● Politics● Topology● Thought● Conclusion:Cinematographic Ethics.

 

Marrati, Paola (2008) Gilles Deleuze, Cinema and Philosophy, tr. by Alisa Hartz, Baltimore: The John Hopkins University Press.● Images in movement and movement-images ● Cinema and perception ●Postwar cinema ● The time-image ● Images and immanances: The problem of the world ● Appendix: A lost everyday: Deleuze and Cavell on Hollywood.

 

Jones-David, Martin (2011) Deleuze and World Cinemas, New York: Continuum. 1-) Spectacle I: Attraction-Image. Georges Méliès, Impossible Voyage (1904) based on Journey Through The Impossible by Jules Verne. Sergio Corbucci, Django (1966). Enzo G. Castellari, Keoma (1976). 2-) History: Deleuze After Dictatorship: Marcelo Pineyro, Kamchatka (2002).3-) Folding and Unfolding History: South Korean time travel movies: Song Hae-sung, Calla (1999). Kim Jeong-gwon, Ditto (2000). Lee Si-myung, 2009 Lost Memories (2002). 4-) Space: Geopolitics and the Action-Image: Jackie Chan, Police Story (1985). 5-) Globalizations's Action Crystals: Michael Mann, Heat (1995). Michael Mann, Collateral (2004). 6-) The Masala-Image: Popular Indian (Bollywood) Cinema: Homi Vadia, Toofani Tarzan (1936). Raj Kapoor, Awaara (1951). Dilwale Aditya Chopra, Dulhania Le Javenge (1995). Conclusion:  The Continuing Adventures of Deleuze and World Cinemas.

 

Kennedy, Barbara M. (2002) Deleuze and Cinema: The Aesthetics of Sensation, Edinburgh: Edinburgh Uni. Press. 1-) From micro-politics to aesthetics 2-) Towards an aesthetics of sensation 3-) Deleuzian landscapes of Immanence. Sally Potter, Orlando (1992). Anthony Minghella, The English Patient (1996). 4-) Deleuzian sensations: Baz Luhrmann, Romeo and Juliet (1996). Kathryn Bigelow, Strange days (1995).

 

Özarslan, Zeynep (2015, ed.) Sinema Kuramları - I, Beyazperdeyi Aydınlatan Kuramcılar, İçindekiler, İLK FİLM KURAMCILARI: Hugo Münsterberg, Burak Buyan, ss.19-34, Rudolf Julius Arnheim, Arda Erdikmen, ss. 35-57, BİÇİMCİ FİLM KURAMCILARI, Sovyet Montaj Kuramı: Vsevolod Illarionovich Pudovkin, Selahattin Yıldız, ss. 59-106, Sergei Mikhailovich Eisenstein, Bülent Küçükerdoğan, Deniz Yeğin, ss. 107-131, Dziga Vertov, Nihan Gider Işıkman, ss. 133-149, GERÇEKÇİ FİLM KURAMCILARI, Andre Bazin, Battal Odabaş, ss. 155-183, Sigfried Kracauer, Zeynep Özarslan, ss. 185-220 BİÇİMCİLİĞİN VE GERÇEKÇİLİĞİN SENTEZİ, Auteur Kuramı ve Yeni Dalga Sinema Akımı, Jean Luc Godard, Mutlu Parkan, Ertan Yılmaz, ss. 235-262.

 

Özarslan, Zeynep (2013, ed.) Sinema Kuramları - II, Beyazperdeyi Aydınlatan Kuramlar, İstanbul: Su Yayınevi. İçindekiler, GÖSTERGEBİLİMSEL FİLM KURAMI, Oğuz Adanır, ss. 13-32, SİNEMADA AUTEUR KURAMI, Şükran Kuyucak Esen, ss. 33-50, SİNEMADA TÜR KURAMI, Zeynep Özarslan, ss. 51-76, SİNEMA-GERÇEK: HAKİKATIN SİNEMASI YA DA SİNEMANIN HAKİKATI, Celal Oktay Yalın, Aslı Güngör, ss. 77-92, ÜÇÜNCÜ SİNEMA KURAMI VE PRATİĞİ, Zeynep Çetin Erus, ss. 93-130, PSİKANALİTİK FİLM KURAMI, Burak Bakır, ss. 131-142, FEMİNİST FİLM KURAMI, Feryal Saygılıgil, ss. 143-165,  SİNEMADA ANLATI KURAMI, Özgür Yaren, ss. 167-192, SAF SİNEMAYA DÖNÜŞ DENEMESİ: DOGMA 95, Gürhan Topçu, ss. 193-221, QUEER SİNEMA, Senem A. Duruel Erkılıç, ss. 223-244, NOËL BURCH VE YENİ-BİÇİMCİ KURAM, Hakan Erkılıç, ss. 245-262, DELEUZE: OLUŞ VE ZAMAN FELSEFESİ OLARAK SİNEMA, Meral Özçınar Eşli, ss. 263- 282.

 

İri, Murat (2014, derleme) Sinema Araştırmaları, Kuramlar, Kavramlar, Yaklaşımlar, İstanbul: Derin Yayınları. 1. Erken Dönem Sinema Kuramcıları-Münsterberg, Pudovkin, Eisenstein, Arnheim, Murat İri, ss. 1- 6. 2. Sinemada Estetik Kaygı ve Anlatım Aracı Olarak Sinema Tekniği, Gülin Terek Ünal, ss. 7-23, 3. Sinemanın Çağdaşlaşması: Yeni Gerçekçilik, Yeni Dalga, Nilgün Abisel-Tuğrul Eryılmaz, ss. 24-62, 5. Marksizm ve Sinema: Hacimde İlmek Atmak, Z. Tül Akbal Sualp, ss. 103-125, 6. Le Ceremonie: Son Marksist Film, Pembe Behçetoğulları, ss. 126-142, 7. Psikanaliz ve Sinema Üzerine, Nurçay Türkoğlu, ss. 143-156, 8. Sinemaya Feminist Müdahale: Laura Mulvey'de Psikanalitik Seyirciden Teknolojik Seyirciye, Nilüfer Timisi, ss. 157-182, 13. Sinemada Tür Kavramı ve Popüler Türleri Anlamak Üzere Bir Yol Haritası, Serpil Kırel, ss. 243- 286,16. Sinema İzleyicileri, Jostein Gripsrude, ss. 307-324.

 

Bataille, Georges (2014) Gözün Hikayesi, çev. Berna Serveryan, Ankara: Chiviyazıları Yayınevi.

   

SINAVLAR

Klasik yazılı bir ara sınav ve klasik yazılı bir final sınavı yapılacaktır.               

Ana Sayfa