DERSİN ADI
Edebiyat Eserlerinde Felsefe Problemleri - FEL 3147 - (Felsefe Lisans Prog., 3. Sınıf Seçimlik Ders, 2025/26, Güz Dönemi)
Derslerin Başlangıç ve Bitiş Tarihi: 15 Eylül 2025 -
DERSIN KREDISI
Ulusal Kredi: 3 - AKTS: 4.
ÖGRETIM ÜYESI
YAZISMA ADRESI
Felsefe Bölümü, Dokuz Eylül Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Öğretim Üyeleri Binası, oda no: 328. Tınaztepe Yerleşkesi,
PK: 35370, Buca - İzmir, Türkiye. Tel: ++ 90 (232) 412 79 03 - dahili tel: 19411, Fax: ++ 90 (232) 453 90 93
E-Posta: balmetin@gmail.com , Web: www.metinbal.net
Görüşme Gün ve Saatleri: balmetin@gmail.com postama mesaj yazarak randevu isteyebilirsiniz.
DERSIN AMACI
2025-26 Güz Dönemi dersimizin konusu varoluşçu düşüncenin felsefe ve edebiyat dünyasındaki başyapıtlarını incelemek olacaktır.
Dersin genel amacı edebiyat yapıtlarında felsefe sorunlarını anlamaya çalışmaktır.
DERSİN İÇERİĞİ
Dersimizin 2025 - 26 Güz Dönemi'nde
üzerinde durulacak kitap:
Friedrich Nietzsche'nin
Böyle Dedi Zerdüşt, Herkesin ve Hiç Kimsenin Kitabı, (1883)
çev. Gülperi Sert
Ankara: Doğu Batı Yayınları.
(Not: Bu iki kitabın içeriği aynıdır. Sürü "Böyle Buyurdu Zerdüşt"e alışmış. O nedenle sadece kapaktaki adı farklı. Satmak için.)
▼ FİNAL SUNUMALARI ▼
17 Kasım:
1-) Yunus Çelik: Wilde, Oscar (2018) Dorian Gray'in Portresi, çev. Nihal Yeğinobalı, İstanbul: Can Yayınları.
2-) Furkan Muhammet Birer: Baum, L. Frank (2024, 16. Basım) Oz Büyücüsü, çev. Volkan Yalçıntoklu, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Öykü doğal bir olayla başlıyor. Günlük yaşamın rutinini, döngüsünü kırıp paramparça eden yıkıcı bir doğal olay olan kasırga ile başlıyor. Doğanın karakterler üzerindeki etkisi Teneke Adam'da işlenmiş. Diğerlerinde de işlenebilirdi. Fakat Teneke Adam'ın yağmur altında pas tutması ve tekrar hareket yeteneğini kazanana kadar "düşünme" yeteneğini kazanması olayı diğer karakterlerin de yıkıcı etkisi olan doğa olayları atmosferi içinde işlenebilir.
3-) Eylül Canca: Puşkin, Alexandr Sergeyeviç (2024, 1. Basım) Yevgeni Onegin, çev. Hazal Yalın, İstanbul: Can Yayınları.
"Yalnız kendinizi, kendinizi seviniz. Daha sevilesi hakikat yoktur."
24 Kasım:
4-) Eylül Gözüdok: Collodi, Carlo (2020) Pinokyo, çev. Egemen Berköz, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Bir katile dönüşen kişi, hayat kurturacı bir kahramana da dönüşür.
Pinokyo birçok kez istismara uğruıyor.
Papağan, Pinokyo'ya: "Her türlü saçmalığa inanıp kendilerinin soyulmasına olanak veren aptallara gülüyorum." 19. Bölüm, 14. Basım, s. 78
5-) Zeynep Aynur: Gustave Flaubert, Salambo, çev. Yaşar Avunç, Sel Yayınları.
6-) Dilay Mutlu: Sartre, Jean-Paul (2009) Bulantı, çev. Selâhattin Hilâv, İstanbul: Can Yayınları.
1 Aralık:
7-) Melek Çağırgan: Camus, Albert (2018) Veba, çev. Nedret Tanyolaç Öztokat, İstanbul: Can Sanat Yayınları.
Jean, Grand'a: "Yeniden başlamak için mutlu olmaya gerek yok." s. 87.
8-) Ayşegül Sude Atış: Chuck Palahnuik, Dövüş Kulübü, çev. Elif Özsayar, Ayrıntı Yay.
8 Aralık:
10-) Büşra Çopur: Jean-Paul (2010) İş İşten Geçti, çev. Zübeyir Bensan, İstanbul: Varlık Yayınları.
11-) Feyza Özer: Dostoyevski, Fyodor Mihayloviç (2016) Öteki, çev. Tansu Akgün, İstanbul: Türkiye İş Bankası.
12-) Zühre Naz Şahin: Gonçarov, İ. A. (2017) Oblomov, çev. Serpil Demirci, İstanbul: Öteki Yayınları.
15 Aralık:
9-) Eyüp Can Mingaz: Atılgan, Yusuf (2019) Aylak Adam (1959), İstanbul: Can Sanat Yayınları.
13-) Şebnem Topuz: Porter, Eleanor H. (2007) Pollyanna, çev. Azize Bergin, Ankara: Elips Kitap.Fontaine.
14-) Polat Ayhan: Melville, Herman (2015) Yazıcı Bartleby, Bir Wall Street Öyküsü, Çev. Murat Belge
22 Aralık:
15-) Mert Yıldırım: Gorki, Maksim (2017) Benim Üniversitelerim, çev. Mazlum Beyhan, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
16-) Emel Tuğrul: Kafka, Franz (2020) Dönüşüm, çev. Gülperi Sert, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
17-) Dilara Aylıkçı: Stoker, Bram (2024) Drakula, çev. Murat Başekim, İstanbul: İletişim Yayınları.
"Bedeni Küçümseyenler Üzerine" bölümüne kadar okunacak: 22 Eylül 2025 Pazartesi Günü bu bölüme kadar Böyle Dedi Zerdüşt incelenecek.
● Proust, Marcel (2021) Yakalanan Zaman, çev. Roza Hakmen, İstanbul: YKY.
Marcel Proust’un Kayıp Zamanın İzinde yapıtının yedi cildi, sırayla:
Swann’ların Tarafı (1913),
Çiçek Açmış Genç Kızların Gölgesinde (1918),
Guermantes Tarafı (1920),
Sodom ve Gomorra (1921),
Mahpus (1923),
Albertine Kayıp (1925),
Yakalanan Zaman (1927)
Marcel Proust'un 7 Cilt Kayıp Zamanın İzinde roman dizisidir.
Dersin amacı "Carpe Diem" felsefesinin düşündürdüğünü "zamanı yakalama" çabasıyla deneyimlemektir.
Marcel Proust'un 7 Cilt Kayıp Zamanın İzinde roman dizisi yapıtının kitaplarının, okuma rahatlığı için, 7 ayrı kitap şeklinde alınmasını öneriyorum:
► 1-) Proust, Marcel (2022) Swann’ların Tarafı (1913) çev. Roza Hakmen, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
► 2-) Proust, Marcel (2021) Çiçek Açmış Genç Kızların Gölgesinde (1918) çev. Roza Hakmen, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
► 3-) Proust, Marcel (2021) Guermantes Tarafı (1920) çev. Roza Hakmen, İstanbul: YKY.
► 4-) Proust, Marcel (2021) Sodom ve Gomorra (1921) çev. Roza Hakmen, İstanbul: YKY.
► 5-) Proust, Marcel (2022) Mahpus (1923) çev. Roza Hakmen, İstanbul: YKY.
► 6-) Proust, Marcel (2022) Albertine Kayıp (1925) çev. Roza Hakmen, İstanbul: YKY.
► 7-) Proust, Marcel (2021) Yakalanan Zaman (1927) çev. Roza Hakmen, İstanbul: YKY.
● Chamisso, Adelbert von (2004) Peter Schlemihl’in Garip Öyküsü, çev. Necati Aça, Ankara: Dost Kitabevi.
● Woolf, Virginia (2019) Orlando, çev. Sibel Hacıoğlu, İstanbul: Aylak Adam.
● Wilde, Oscar (2018) Dorian Gray'in Portresi, çev. Nihal Yeğinobalı, İstanbul: Can Yayınları.
● Dostoyevski, (2007) Karamazov Kardeşler, çev. Nihal Yalaza Taluy, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yay.
● Le Guin, Ursula K. (2020) Mülksüzler, çev. Levent Mollamustafaoğlu, İstanbul: Metis Yayınları.
● Sartre, Jean-Paul (2009) Bulantı, çev. Selâhattin Hilâv, İstanbul: Can Yayınları.
● Atay, Oğuz (2018) Tutunamayanlar, İstanbul: İletişim Yayınları.
►Kısa öyküler: "Raşomon", ss. 11-18., "Cehennem Tablosu", ss. 43-83. "Çalılıklar Arasında", ss. 146-158, "Mendil", 28-38. Akutagava, Ryunosuke (2010) Raşomon ve Diğer Öyküler, çev. ve der. Oğuz Baykara, İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
► "Alternatif Öznel Anlatı: Roshomon." ss. 264-65.
Ben Prof. Dr. Metin BAL, bir öğretim üyesi olarak öğrenmeye ve öğretmeye çalıştığım şey şudur:
Nasıl Filozof Olunur? Savunma Hakkı Kimde Saklıdır? Adalet Arayışı, Prof. Dr. Metin Bal.
24 Ekim 2023 Salı. Nif Dağı, Kaynaklar, Buca, İzmir, Türkiye
Bu sorumun cevabını ararken bana kayıtsızlığın (Grekçe "akrasia"'nın) ihtişamını yaşatan ilham kaynağım: Akira Kurosawa’nın Rashomon (Raşömon, 1950) Filminin Bana Göre Felsefi Anlamı Nedir?
► Video kaydı için tıklayınız lütfen: http://www.metinbal.net/Film_Philosophy_Film_Felsefesi/Savunma%20Hakki%20Kimde%20Nasil%20Sakli%20Kalir%20Metin%20Bal.mp4
Raşömon filmi ile ilgili benim gördüğüm içerik: Bebekliğe, Çağrıya Geri Dönelim. Felsefeyi ya da Felsefeci Değil Filozof Olmayı Öğrenmeye ve Öğretmeye çabalıyorum. Yaşam Nasıl Savunulur? Çaresizlik Nedir? Mahkemeden mahkemeye koşan Sokrates. Ayakta Acı Çekmek Nedir? Sadece Canlıların Değil Ölülerin de Tanıklığına Kim, Nasıl Başvurur? Ya da Tarafların Savunma Hakkı Kimde Saklıdır? Fal Neden Bakılır? Ruh Neden Çağrılır? Bir Filozofu Anlamak İçin Ne Yapmak Gerekir? Bir Kişinin Filozof Olduğunu Adalet Hakkındaki Düşüncesine Bakarak Anlayabilirsiniz.
1-) Aşk Felsefesinin İlk Kitabı Symposion (İncelenecek yapıt: Platon (2007) Symposion, Çev. Eyüp Çoraklı. İstanbul: Kabalcı Yayınları.)
2-) Ayartma Sanatı Olarak Aşk. (İncelenecek yapıt: Ovidius (2020) Aşk Sanatı, çev. Çiğdem Dürüşken, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.)
3-) Romantik Aşk. (İncelenecek yapıt: Hölderlin, Friedrich (2017) Hyperion, Yunanistan’da Bir Münzevi, çev. Gürsel Aytaç, Ankara: Doğu Batı.)
4-) Varoluşçu Aşk. (İncelenecek yapıt: Jean-Paul (2010) İş İşten Geçti, çev. Zübeyir Bensan, İstanbul: Varlık Yayınları.)
5-) Aşk ve İfade Arayışı (İncelenecek yapıt: Godard’ın Hayatını Yaşamak, Oniki Tablodan Oluşan Bir Film (1962) adlı filmi & Michelangelo Antonioni’nin Gece (La Notte) (1961) Filmi.)
6-) Günümüzde Aşk: (İncelenecek yapıt: Badiou, Alain & Truong, Nicolas (2017) Aşka Övgü, çev. Orçun Türkay, İstanbul: Can Yayınları.)
Proust'un Yakalanan Zaman, Oğuz Atay'ın Tutunamayanlar romanları ve Chamisso'nun Peter Schlemihl’in Garip Öyküsü kitabı felsefi bakımdan incelenecektir.